Büyükşehir'de gündem İZBAN: Tugay'dan TCDD'ye sitem

BERİVAN KAYA/EGEPOSTASI- İzmir Büyükşehir Belediyesi Haziran Ayı Olağan Meclis Toplantısının birinci birleşimi  Cemil Tugay başkanlığında gerçekleştirildi. 
Tugay gündeme geçmeden önce İZBAN ile ilgili basına yansıyan açıklamaların olduğunu belirterek, "İZBAN ile ilgili bilgilerimizi tazelemek gerektiğini düşünüyorum. Şu anda yaşanan sorunların nelerden kaynaklandığı konusunda bilgilenmemiz gerektiğini düşünüyorum" dedi. 

İZBAN NASIL KURULDU? 

İZBAN Yönetim Kurulu'nda bulunan Sönmez Alev İZBAN'a ilişkin bilgilendirme yaptı. Sönmez açıklamasında, "İZBAN'da bir takım şeylerin yürüyemeyeceği açık. Merkezi ve yerel yönetimden oluşan 2 büyük gücün sinerjisinden oluşan bir yapı var. Bu işbirliği düşünülerek İZBAN kuruluşuna başladı. İZBAN'ın 2 tarafı var. Biri yapım tarafı diğeri ise işletim tarafı. Yapım tarafının adı İzmir Banliyö Sistemi Geliştirme projesi. Bu proje proktole dayanan bir altyapı ile başladı. 2 büyük ortak görev paylaşımıyla İzmir'in atıl durumda olan ilk demiryolu hattı üzerinde bir sistem geliştirildi. Bir metro altyapısına yakındı. Buna uygun olarak da İzBB bu sistem üzerindeki istasyonları yaptı. Sadece 6 tanesi TCDD'den kalan istasyonlardı. Bunları da yenileyerek altyapısını geliştirerek 41 istasyonu tamamladı. Ve bunları İZBAN'da kullanılması şartıyla TCDD'ye devretti. Rayların bakımını, yapılmasını ve sinaylizasyon sistemini kurulmasını TCDD'yi üzerine aldı. İzBB yaya ve araç üst geçit alt geçit bağlantılarını devraldı. Aslında İzmir'e eser çıkarmış olmanın çabası ile başlandı" dedi. 

İZBAN'IN FELSEFESİ BOZULDU... 

İZBAN'ın 1 milyon 150 bin sefer yaptığını aktaran Alev, "76 milyon km yaptı. Toplam 73 setten oluşan, 189 vagondan oluşan bir filomuz var. İzBB 4 istasyonla ilgili çalışmasını sürdürüyor. Biz 4'ü büyükşehir belediyesi 4'ü TCDD'den gelen kurulumuzda biz taraf sözcüğü kullanmazdık. Ancak felsefenin bozuldu. İZBAN'ı daha yararlı kullanmak için yapmamız gereken şeyler var. Emniyeti sağlayan bir sinyalizasyon sistemi var. İZBAN'daki sistem maalesef 2010 öncesinde de olan seviye 1 denilen bir sistem. Aslında protokolde sinyalizasyonun sistemin yenilenmesi var. Bugün bile gecikmeler yaşandı. Bunun gibi sorunları yaşıyoruz çünkü sinyalizasyon sisteminin kapasitesi şu an olan kapasiteyi karşılamıyor. Sinyalizasyon sisteminin geliştirilmesi için çalışmalar gündeme geldi ancak hep Ankara-İzmir YHT'ye bağlandı. O proje de çeşitli nedenlerle yetişmedi. Filo ihtiyacımız var. Hatta 12 dakika işletme yaptığınız yerde 6 dakikada bir yapmanız için filonuzun 2 katına çıkması lazım. Bu araçlar alındığı takdirde sefer sıklıkları arttırılmalı ancak bunu karşılayacak sinyalizasyon sistemi yok. Bu yüzden araç alımı gündeme geldi ancak sistem yeterli değil" ifadelerine yer verdi. 

2022'DE NE OLDU? 

Sönmez Alev'in gelir-gider dengesi hakkında yaptığı sunum sırasında Başkan Tugay araya girerek, "2021'de ne oldu gelir gider dengesi değişti? 2022'de ne oldu da zarar edildi. 2018'de geliri giderinden daha fazlayken 2022'de ne oldu da yüzde 54'e düştü?" diye sordu. 

71 MİLYONDAN 246 MİLYONA ÇIKTI 

Alev ise, "Elektrik giderlerimzi arttı ve biz TCDD'nin hattını kullanıyoruz ve bu kira her yıl enflasyon kadar artıyor. Bilet gelirleri enflasyon kadar artmıyor. Bu hat kirası da özellikle son yıl yüzde 243 arttı. 71 milyon olan yıllık kiramız 246'a milyona çıktı" dedi.

"TCDD ENFLASYON ORANINDA ZAM YAPTI"

Tugay ise, "Yolcu sayısı azalmadı. Ancak elektrik giderleri ve raylara ödediğimiz kira bedeli arttı. Elektik parasını ve rayların kirasını TCDD alıyor. Bu dönemde rekonomik kriz yaşanırken biz vatandaşın bilet fiyatını arttırmayalım derken enflayon oranında raylardan kira artışı ve elektrik artışı oldu. Bunu da TCDD yaptı. Bu İZBAN neden zarar ediyor diye merak edenler vardı. Ondan dolayı bu soruları soruyorum..." ifadelerine yer verdi. 

İZBAN'IN BORCU NE KADAR? 

İZBAN'ın güncel borcunu açıklayan Alev, "İZBAN'ın borcunun yapılandırılması lazım. Şu an güncel borç 120 milyon dolar. Biz 1 milyon dolar ödüyoruz ancak borcumuz büyüyor gibi bir duruma geliyoruz. Geçtiğimiz dönemlerde Vakıfbank kredi borcunun ödemesini istedi. Biz de ön ödeme aldık ve o gün için dar boğazı aştık. 2024'te 92,7 milyon dolar kredi ödemesi var. 2025'te 19 milyon dolar. Bunu da ödersek 2026'da 7,6 milyon dolar var. Bu şekilde dolar bazında borcumuz bitecek. Bunun ödemesini konuşurken yeni trn almanın maddi koşullarını hesaba katmalıyız. TCDD brocumuza faiz yazıyor. Yüzde 9'du fazizi şu an yüzde 24 oldu. Bu faizleriyle beraber  bu para birikiyor" ifadelerini kullandı. 

Tugay ise araya girerek bir soru daha yöneltti. Tugay, " Bu ülkede 2023'ten 2024'e neyin fiyatı 3,5 katına yükseldi. TCDD'nin rayların kira bedeli olarak talep ettiği bu artışın sebebi nedir? Bunun açıklaması size yapıldı mı?" dedi. 

Sönmez Alev'in "Bu yönetim kurulunda konuşuldu. Bu bütün Türkiye için geçerli" sözleri üzerine tugay, "Türkiye'de İZBAN dışında TCDD'nin yüzde 50 ortak olduğu hiçbir şirket yok. İZBAN örneği olmayan bir kurumdur" ifadelerini kullandı. 

"MANİPÜLE EDEREK  CEVAPLAR VERDİRİYORSUNUZ" 

AK Parti Grup Başkan Vekili Hakan Yıldız da bir soru yönelterek, "Sermaye ertelemeden bahsettiniz. 2020 yılındaki sermaye arttırımına büyükşehir payını yatırdı mı? 2021'de, 2022'de, 2023'te büyükşehir payını yatırdı mı? Bir bilgilendirme yaptırıyorsunuz. Kendi algınız boktasında sorular soruyorsunuz. Bu yapının 2 ayağı var hükümet ve büyükşehir ayağı. Şu an Büyükşehir bürokratı sunum yapıyor ve siz manipüle ederek cevaplar verdiriyorsunuz. İZBAN'ın rakamlarını verdiler. İZBAN 85 milyon yolcu taşıyor. Alsancak'ta o yolcuyu biz bindirmezsek şehir trafiği ne noktaya gelir. İZBAN gibi değerli bir kurumu bu şekilde eksik bilgilerle anlatmak doğru değil. Sermaye arttırımı yapıyorsunuz tam 5 kere neden hükümsüz kalındı. Büyükşehir neden hükümleri yerine getirmedi?" diye sordu. 

"BİLANÇO BOZULUYOR"

Yıldız'a yanıt veren Alev, "O sermaye arttırımı tescil edilemedi. Kredilerden dolayı bilançomuz o kadar çok bozuluyor ki ödeyemez duruma geldik. Sermaye arttırımında tescil makamı yüzde 50'nin üzerinde ödeyeceksiniz dediler. İlk aşamada planda olmayan şekilde yüzde 50 çıktı karşımıza. 3 aylık süre içerisinde sermaye tescili yapılamadı" dedi. 

"ASIL SORUN YÖNETİM ANLAYIŞINIZ"

Yıldız ise, " Asıl sorun şurada başlıyor. Siz krediyi ödemek için kredi istiyorsunuz. Siz yapmanız gereken sermaye arttırımlarını yapmadığınız için finansman olarak sıkıntılı bir hale düşüyorsunuz. 2018 yılına kadar sorunsuz yürüttüğünüz İZBAN konusunda günlerdir konuşuyoruz. 90 dakika için toplantı yapıldığı zaman da sermaye arttırımı yapılmadıpını söyledik. 120 dakika başladığında yapılan bir proktol vardı. Bu sizin yönetim anlayışınızdan dolayı  bu halde. İZBAN'ı yöneten sizsiniz. Siz ana ortağınıza 911 milyon bir borcunuz var mı? Gaziantap'te de ray kirası veriliyor" ifadelerine yer verdi. 

"FEDAKARLIK YAPMAK YERİNE..."

Tugay ise, "Bu borç ne borcu? Bizim TCDD'ye neden borcumuz var? Bir taraftan zarar eden bir kurum var. Gaziantep İZBAN ile aynı değil orası ortak değil, TCDD kendi işletiyor.  Belediye işletmiyor. Bizi neden bu kadar borçlandırıyorsunuz? TCDD kendi seferleri için de kullandığı hat için 1 yılda nedne bu kadar zam yapıyor? Hatta ensterasandır trenlerin gecikmelerinin çoğunluğunda o hattın başka seferler tarafınca kullanıması sorumlu. Orada yük treni geçecek diye bekliyoruz. Bilet fiyatlarını arttırmadık kimseye yük bindirmemişiz. Bundan dolayı da zarara gşirmiş bir kurum var. Bu kurumun ortağı da TCDD. Fedakarlık yapmak yerine ray kirası olarak aldığı parayı 3,5 kar arttırıyor. 71 milyondan 245 milyona çıkıyor. Belediye burayı özel işlerinde kullanmıyor, halkın taşımacılığında kullanıyor. Bu zararın büyümesine değil küçülmesine yardımcı olması gerekiyordu" dedi. 

"DOSYAYI HAZIRLADIM, SAYGILI'YA GÖTÜRECEĞİM"

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, AK Parti İzmir İl Başkanı Bilal Saygılı'nın talebi üzerine İZBAN için dosya hazırladığını açıkladı. İZBAN'la ilgili yaşanan sıkıntıların giderilmesi için hazırlanan dosya ile Saygılı'yı tekrar ziyaret edeceğini anlatan Tugay, "Bilal Saygılının talebi üzerine dosyayı haızrladım. Kendisine gidip anlatıcam ve çözüm için desteğini isteyeceğim. İZBAN TCDD nin bu tavrıyla belini doğrultamaz. Bu şartlarda bilet ücretini 50 TL yapmamız lazım ki İZBAN kurtulsun. Yüzde 350 zam yapamaz" dedi. 

Tugay, artışları yansıtıldığında bilet ücretlerinin en az 100 lira olacağını söyleyerek, “Aziz Bey zamanında zarar yokmuş, geçen dönem oluyor. Ben zararın zirvesinde aldım ve baktım ki iş kötüye gittiği için çalışmak zorunda kaldım. Görmezden mi geleyim?” diye konuştu.

‘BİLET ÜCRETLERİNİ 100 LİRA YAPAMAYIZ’

‘İZBAN’IN İzmir halkına hizmet etmesini istiyorum, bunu yaparken de sürdürülebilir bir finansal yapısı olmalı’ diyen Cemil Tugay, “Neden bu şekilde olduğunu inceliyorum.  2020 yılından itibaren pandemi ile başlayan ama 2021’de de ağır ekonomik krizin getirdiği faturaların etkisini görüyoruz. Her şeyden önemli de personel masrafı var. Sanki sayı arttığı için personel gideri artmış gibi görünüyor ama öyle değil. Ben Karşıyaka’da göreve başladığımda bir işçinin maaşı 2 bin liraydı. Ayrıldığımda ise en düşük maaş 28 bin liraydı. Yani 14 kat artmış. Nasıl oldu 5 senede 14 kat arttı? Paranın değer kaybıyla birlikte artış yapma zorunluluğu… Bu İZBAN’da da var. Mesele şu, bunları nasıl telafi edebiliriz? Artışı millete döndürecek olsak İZBAN’ın bilet ücreti 100 liradan aşağı olmaz. Peki, biz 100 lira yapabilir miyiz? Hayır. Çünkü yurttaşlar bu hatlar ile okullara işlerine gidiyor” dedi.

‘TCDD’NİN BUNU YAPMAYA HAKKI YOK’

Tugay, “Bu noktada ortağımız TCDD bize yardımcı olmalı. Burada ben rayların ücretine bir senede şu kadar arttırayım sen de bileti arttırmasan da olur zaten ben paramı alıyorum derse eğer bu ‘Ne halin varsa gör ben kendi başımın çaresine bakıyorum’ demektir. Bunu yapmaya hakkı yok, böyle yaparsa ortaklık bozulmuş demektir. Ya onlar her şeyi bize ya biz her şeyi onlara devretmemiz lazım. Durduk yere arıza çıkartmıyorum. Yüzde 45-50’lere düşmüş gelir-gider durumu var. 1 lira kazanıp 2 lira harcıyoruz. Bütün yük bizim üzerimizde. 4 tane yeni istasyon yapıyoruz, İzmir Büyükşehir Belediyesi yapıyor. Her biri 250 milyondan toplam 1 milyar. Bunların niçin kıymeti yok? Bu haksızlığa itiraz ediyorum. Sabahın 8 buçuğunda İZBAN yola çıkıyor ve duruyor, neden? O saatte yük treni geçiyormuş, onun gitmesini bekliyoruz. Ya sabahın 8 buçuğun da yapmayın bunu bu insanlar işe gidiyor. Bunun nedeni iki başlılık bunu çözmeliyiz. Aziz Bey zamanında zarar yokmuş, geçen dönem oluyor. Ben zararın zirvesinde aldım ve baktım ki iş kötüye gittiği için çalışmak zorunda kaldım. Görmezden mi geleyim?” diye konuştu.