AK Parti'nin 'kayyım' planı sürece takıldı

31 Mart yerel seçimlerinde pek çok kritik belediyenin muhalefet partilerine kaybedilmesinin ardından, iktidarın yerel yönetimler üzerindeki denetimini farklı yollarla artırma arayışına girdiği gözlemleniyor. Seçimlerden bu yana geçen sürede, bazı CHP ve DEM Partili belediyelere kayyumlar atanırken, tutuklu belediye başkanlarının yerine yapılan belediye başkanvekilliği seçimlerinin çeşitli yöntemlerle AKP'li isimlere geçtiği görüldü. Ayrıca, yargı baskısı ve çeşitli nedenlerle bazı belediye başkanlarının partilerinden istifa ederek AKP'ye katılması kamuoyunda tepkilere yol açtı. İktidarın yerel yönetimleri kontrol etme çabası bu adımlarla sınırlı kalmadı.

MEDYAYA YANSIYAN TASLAK DETAYLARI

Türkiye gazetesinden Emrah Özcan imzalı haberde, AKP’nin belediyeler konusunda yeni bir düzenleme hazırlığında olduğu kamuoyuna duyuruldu. Haberde düzenleme, "sıkı denetim gelecek" ifadesiyle sunuldu. AKP'nin özellikle 2019 yılından bu yana benzer bir düzenleme üzerinde çalıştığı biliniyordu. Habere göre, hazırlanan taslak, il ve ilçe belediye başkanlarının bazı yetkilerinin sınırlandırılmasını içeriyor. Aynı haberde taslakta, “hizmet hiyerarşisi oluşturulması, temel hizmetlerin aksaması durumunda merkezi idarenin devreye girmesi, görevini yerine getirmeyen belediyelere cezai yaptırımlar uygulanması ve bazı yetkilerin devredilmesi” gibi maddelerin yer aldığı belirtildi.

Bu habere karşılık, BirGün Ankara Temsilcisi Nurcan Gökdemir, mayıs ayında yayımlanan haberinde AKP’nin hazırlığını "merkezi kayyum geliyor" olarak nitelendirmişti. Gökdemir, haberinde "İl Kalkınma Kurulu" adı altında “vali, kaymakam ve ilgili bakanlık temsilcilerinin de içinde yer alacağı bir kurulun” ihdas edileceğini ve bu kurul aracılığıyla il ve ilçe belediyelerinin yetkilerinin bir anlamda merkeze devredileceğini yazmıştı. Türkiye gazetesinde yer alan haberin, Nurcan Gökdemir’in yazısını "daha az tepki çekecek" bir dille doğruladığı yorumları yapıldı. Ancak her iki haberin de işaret ettiği ortak noktanın, yerel yönetimlerin yetkilerini merkez lehine kısıtlayan bir değişiklik olduğu vurgulanıyor. Ankara kulislerinde, AKP'nin çalışmasının taslak aşamasını tamamladığı, sorunun sadece Meclis'e sunulma zamanlamasıyla ilgili olduğu konuşuluyor.

ERTELEMENİN ARKASINDAKİ SİYASİ NEDENLER: "SÜREÇ" ETKİSİ

Düzenleme teklifinin 1 Ekim tarihinde Meclis’e gelmesi bekleniyordu ancak bugüne kadar raftan indirilmedi. Ankara'da bu gecikmenin nedeni olarak "çözüm süreci" iddiaları öne çıkıyor. AKP'lilerin, DEM Parti ile kurulan hassas ilişkinin bu yasa teklifiyle bozulmasını istemediği ifade ediliyor. Partide hatırı sayılır bir kesimin, hem MHP ile yaşanan gerilimler hem de parti içindeki dinamikler göz önüne alındığında, yeni bir siyasi cephe açılmasını akıllıca bulmadığı belirtiliyor. Bu nedenle, teklifin DEM Parti ile müzakere edilmeden Meclis gündemine getirilmesi şimdilik beklenmiyor.

YÖNETİM MODELİ TARTIŞMASI

AKP’nin belediyelere dair hazırlığı, iktidarın gelecekte ülkeyi nasıl yönetmek istediğine dair ipuçları verdiği şeklinde yorumlanıyor. Eleştirmenlere göre tek adam rejimi, sadece Meclis’i değil, belediyelerin varlığını da sembolik hâle getirecek bir düzenlemenin peşinde. Bu modelin, yetkisi kalmayan, bütçesi sınırlı ve altyapı projeleri yapamaz hâle getirilmiş bir belediyecilik anlayışı tasarladığı iddia ediliyor. Tüm otoriter yönetimlerde olduğu gibi, yerel yönetimler zayıflatılırken merkezin güçlendirildiği bir yapının hedeflendiği savunuluyor. Bu durum, bir yandan "süreç" çerçevesinde Meclis’te komisyon kurulurken, diğer yandan demokratikleşmenin en kritik unsurlarından biri olan yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ilkesine aykırı hareket edildiği ve bunun büyük bir çelişki olduğu şeklinde değerlendiriliyor.

İBB’NİN TAŞINMAZLARI VE VAKIFLAR YASASI

TBMM Genel Kurulu'nda geçtiğimiz hafta Vakıf taşınmazları ve kültür varlıklarında düzenlemeler içeren kanun teklifinin birinci bölümü kabul edilmişti. CHP Milletvekili Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ait 100’den fazla vakıf taşınmazının bundan etkileneceğini belirterek "Belediye Başkanlarımızı tutsak ettiniz yetmedi, kayyum atadınız yetmedi. Şimdi de yönetimlerindeki taşınmazları ellerinden almak istiyorsunuz" dedi.