Soyer’den İZTAŞIT eleştirilerine yanıt: Toplu taşımamız Türkiye’ye örnek

TENZİLE AŞÇI/EGEPOSTASI- İzmir Büyükşehir Belediyesi Mayıs ayı Olağan Meclis Toplantısı ikinci bileşimi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer idaresinde gerçekleştirildi.

Büyükşehir ve ESHOT’un 2021 Yılı Mali Kesin Hesabı’nın görüşüldüğü oturumda muhalefetin ortak eleştirisi yatırımların yetersizliği ve ESHOT’un ulaşım ücretlerine yaptığı zamlar oldu. Oturumda ayrıca İBB’nin uyguladığı İZTAŞIT uygulaması da eleştirilirken Başkan Soyer, tüm eleştirilere kalem kalem yanıt verdi.

SÖZÜPEK: RANTA YANDAŞA DEĞİL İZMİRLİLERİN REFAHINA HARCADIK

Büyükşehir’in 2021 yılı mali kesin hesabına ilişkin söz alan CHP’li Meclis Üyesi ve Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Bülent Sözüpek, Büyükşehir kaynaklarının İzmirliler için harcandığını belirtti ve “2021 yılı gider bütçesinin gerçekleşme oranı yüzde 97’dir. İBB, bağlı kuruluşları ve hissedarı olduğu şirketler toplamda 10 milyar lira yatırım yapmışlardır. Ekonomik sınıflandırmaya göre bütçe giderlerine bakıldığında personel giderlerinin toplam bütçe içindeki yeri yüzde 8’dir. Mal be hizmet alım giderleri ise yüzde 27’dir. Faiz giderleri 430 milyondur ve toplam harcama içindeki oranı yüzde 5’tir. Sermaye giderlerinin toplam harcama içindeki oranı ise yüzde 32’dir. Büyükşehir bu yıl içinde 1 milyar 95 milyon lira borç verirken belediyenin hissedarı olduğu şirketlere 2021 yılı içinde koronavirüsün de etkisiyle özellikle ulaşım giderlerinde 8 milyon sermaye artırımı olmuştur. 2021 yılında en çok harcama yapılan kalemler ise ulaşım ve yol kaplamaları, raylı sistem yapımı, ihtiyaç sahiplerine aynı ve nakdi yardımlar, Süt Kuzusu faaliyetleri yer almaktadır. İBB, 2021 yılı içinde ilçe belediyelerine ortak hizmet projeleri kapsamında toplamda 45 milyon lira sermaye transferi yapmıştır. 2019 Nisan ayından itibaren bu destek toplamda 49 milyondur. Toplam destek ise 172 milyon liradır. Bütçe gelirleri… 2021 yılı sonunda gelirimiz 8 milyar liradır ve gelir bütçesinin gerçekleşme oranı yüzde 112’dir B oran bir önceki yıla göre yüzde 32 oranında artış göstermiştir. Bütün bunlar ışığında çalışmadığı gerekçesiyle eleştirilen İBB, tıkır tıkır çalışmıştır. Bütün bütçemiz İzmirlilerin refahı için harcanmıştır. Bir bütçemizi ranta yandaşa değil İzmirliler için harcıyoruz. Ulaşım Kötü ve trafik var eleştirileri için milyonlarca liralık raylı sistem yapmışız. Sosyal yardımlarımızla on binlerce vatandaşın hayatına dokunup yardım eli uzattık. İzmirlilerin refahını daha da artırmak için işimizin başındayız” dedi.

DİRİM: 2021 YILINDA ARTIŞ YAPMADIK

ESHOT’un mali hesabı hakkında bilgi veren CHP’li Meclis üyesi ve Ulaşım Komisyonu Başkanı Raşit Dirim, “2021 yılında 23 yeni hat hizmete sunuldu ve toplam hat sayısı 363’e ulaşmıştır. Toplu ulaşım, kentte yaşayan herkes için bir kamusal haktır. Toplu taşımanın bir toplum hizmeti olarak görülmesi ve kar amacı gütmemesi gerekir. Bizim temel bakış açımız budur. 2021 yılı Nisan ayı sonundan itibaren akaryakıt fiyatlarına gelen artışlara rağmen ESHOT tarifelerinde herhangi bir artışa gitmemiştir. Ayrıca dar gelirli vatandaşlarımıza ekonomik anlamda destek olmak için 90 dakikalık aktarma sistemini 120 dakikaya çıkardı. Bunun yanında halk taşıt hizmetimiz de devam ediyor. ESHOT 2021 yılında akaryakıt giderlerinin tamamını biniş gelirlerinden sağlayabiliyorken 2021 yılı Aralık ayından itibaren bunu yapamamıştır. Ayrıca toplu şekilde çok mükemmel araç alımları gerçekleştirildi. Sonuç olarak baktığımızda ESHOT 2021 yılında başarılı bir hizmet yürütmüştür” diye konuştu.

ÇALIŞKAN: BÜTÇEMİZDE VAZGEÇTİĞİMİZ KISIM YÜZDE 11’LİK YATIRIMLAR OLMUŞ

Mali hesaba ilişkin konuşan AK Partili meclis üyesi ve Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi Erhan Çalışkan, gelirlerde elde edilen karın yatırımlardan kısılarak yapıldığını belirtti ve “İktidar olarak sizler bugün ki kesin hesaptaki her şeyi yolunda gibi söylüyor, en iyi yaptığınız şekilde ifade ediyorsunuz. Yapılamayanla için de gerekçeleriniz ya merkez hükümet ya da dünyadaki kriz oluyor. Gerekçeleriniz topu taca atan türden oluyor. Büyükşehir belediyemiz 3. Yılı geride bırakılırken ben terazinin olumsuz kısmalarını ifade edeceğim. 201 yılı bütçemizdeki gelir tahminimiz 7 milyar 321 milyon lira ve olmaz bir şey olup bu sene 8 milyar 185 milyon lira gelirimiz olmuş. Normalde gelirler eksik, giderler fazla çıkar. Ama bu yıl İBB’de gelir fazla gider de az olmuş. Gelirimiz neden yüksek çıktı? Burada en önemli gelir kalemi yüzde 38 merkezi hükümetten alınan paylardan kaynaklanmış. Evet maliyetler arttı, ancak terazinin diğer yanına baktığımızda merkezi hükümetten de beklemediğimiz 650 milyon liralık bir artış olmuş. Ayrıca Büyükşehir Harmandalı’nda atıklardan elektrik elde etmiş ve bu da bütçeye katkıda bulunmuş. Atık tesisleri demişken… Mesela Ödemiş’te bir katı atık bertaraf tesisimiz var. Buraya 5 ilçenin daha atıkları eklenmiş. Bu atıkların da meclis kararı ve ihale şartnamesi olmadan hangi kararlarla verildiğini merak ediyorum. Sayın Başkan bunu açıklığa kavuşturacaktır. Biz ayrıca şirketlerden hizmet alımıyla personel çalıştırıyoruz. Diğer personel giderlerini de düşününce biz bütçemizin yüzde 29’unu personel giderler için harcıyoruz. Bu arada İBB’nin kendi bünyesinde çalıştırdığı personel sayısı 14 bin 840 oldu. Yani 2 binden fazla artış var. Belediye şirketlerindekileri de ekleyince toplam personel sayımız 31 bini geçiyor. Belediye şirketlerimizin tüm çalışan sayısını ben bir türlü öğrenemedim. Bu yıl 430 milyon lira faiz ödedik yani bütçemizin yüzde 5’i. 970 milyon lira da borcun anaparasını ödedik. 11 şirketimizin büyük bölümü zararlarını kapatmak için 1 milyar 100 milyon lira sermaye artırımı ve azatlımı yoluyla şirketlerimize kaynak aktardık. Bu da bütçemizin yüzde 12’si oluyor. Personele yüzde 29, ESHOT’a yüzde 11, şirket zararları için yüzde 12, personel gideri için yüzde 5 derken devasa bütçenin yüzde 57,5’i bitti. Bizim bütçemizde vazgeçtiğimiz kısım yüzde 11’lik yatırımlar olmuş.  Bütçeye baktığımızda kentin temel sorunlarını çözecek yatırımın söylendiği gibi yüzde 32 değil. Ayrıca biz hep sosyal belediyecilik diyoruz ama bu bütçe rakamlarına yansımıyor. Bütçenin sadece yüzde 1’i olmuş sosyal yardım. 88 milyon. Narlıdere Metrosu ve Opera Binası İBB’nin yaptığı en önemli 2 yatırım. 7 ay önce ki projenin de ihale bitim süresi doldu. Bunlarla ilgili Sayın Başkan bize bilgi verirse seviniriz” ifadelerini kullandı.

MISIRLI: MİNİBÜS KONFORUNU MU TERCİH EDERSİNİZ ESHOT’U MU?

Söz alarak ESHOT mali hesabına yönelik eleştirilerini dile getiren AK Partili meclis üyesi Fikret Mısırlı, akaryakıt zamlarının fiyat artışlarında bahane olarak kullanılmaması gerektiğini belirtti ve şunları söyledi; “Bizim ESHOT’ta 1 milyar 200 milyon borcumuz var. Yani kontağı kapatsak binaları satacağız. Bizim bir de garanti taşımacılık sistemimiz var. İZTAŞIT ile. Kiraz'dan binan birinin parasını Gültepe'deki vatandaş ödüyor. ESHOT'ta 135 milyon kişi taşımışız 2021'de. Bu kadar kişiyi taşımışız ve İZTAŞIT 30 taşıt ile 1 milyon kişi taşımız.  Yaklaşık 400 aracımız bizim garajımızda. Düşünün 400 işçi çay içiyor. Bu işletmenin hayata kalıp para kazanabilmesi mümkün mü? Enerji fiyatlarından bahsediyoruz doğru ancak bugünkü hükümet yüzde 75 doğalgazı yüzde 70 de elektriği sübvanse etmekte. Biz 135 milyon kişiyi artmış bir fiyatlar ile karşılamaya çalışacağımıza, belki indirimli fiyatlarla bu rakamı niye 175 milyon kişiye çıkarmıyoruz. Bizim yapmaya çalıştığımız zamlar aracı kullanacak olan vatandaşların gözünde çok mu tercih edilir hale getiriyor. Ayrıca Karşıyaka’dan direk Konak’a giden bir otobüs yok. Garaja giden de yok. E biz ESHOT’la bir yerden bir yere gitmek için zaten 8 liradan fazla veriyoruz. Minibüsler de bu şekilde. Hangisini tercih ederseniz minibüs konforunu mu ESHOT’u mu? Bunu sadece enerji ile mukayese edersek bu işletmeci mantığına uymaz. Yani bizim bu konuda da bazı düzenlemeler yapmamız gerekiyor. Önemli olan biniş sayısını artırmak her şey akaryakıt fiyatlarının artmasıyla ilgili değil.”

ŞİMŞEK: ACEMİ BİR FIRINCIYA HAMUR VERİRSİNİZ…

MHP grubu adına söz alan Hakan Şimşek, yatırımlara ayrılan bütçe ve yatırım miktarları arasındaki fark a dikkat çekerken “acemi fırıncı benzetmesi yaptı ve "Kesin Hesap Raporunda benim için önemli olan bölüm yatırımlar kısmıdır. İzmir'in geliştirilmesi için yapılması gereken yatırımlara ve çokça söylediğiniz 'İzmir'i dünya kenti yapma' sözünüze baktım. Büyükşehir'in resmi hesaplarında ve web sitesinde görünen bir icraat bombardımanı var. Bu, işin sizin tarafınızdan gösterilen kısmı. Ancak işin bir gösterilen kısmı var birde kamera arkası var. Bu nota sizin söylediğiniz ancak kesinleşen harcama kalemlerinde nasıl gerçekleştiği yönünde. Benim ilgimi çeken bazı konular var. Mesela; mezarlık konusu uzunca süre konuşuldu. Yapı işleri daire başkanlığı harcama kaleminizde mezarlık, yeni gömü alanları başlığı altında 35 milyonluk bütçe ayırmışsınız, bunun sadece 8 milyonunu harcamışsınız. Otopark sorununu defalarca konuştuk. Siz buna 25 milyonluk bütçe kalemi koymuş ancak 18 milyon lirasını kullanmışsınız. Raylı sistem… İZBAN hattı için 15 milyon lira öngörmüşsünüz yaya yolu için bunu başka yere aktarmışsınız. 2021 yılında Halkapınar'da setlerin depolanması için bir alnaç planlamışsınız ve 70 milyon lira ödenek ayırmışsınız ancak hiçbir para harcamamışsınız. Meydan bulvar ve kavşak düzenlemesi için 30 milyon ayırmışsınız ve bunun 29 milyonunu başka yere aktarmışsınız.  Bu neye benziyor biliyor musunuz? Acemi bir fırıncıya hamur verirsiniz, bir şeye benzemez. Hamuru yapmaya çalışırken bir türlü dengeyi bulamaz ve hamur hamur olmaktan çıkar. O ekmek de olamaz hamur da olamaz.  İzmirli vatandaşlarımızın bunlar umurunda değil. onları ilgilendiren tek şey, kendisine hizmet edecek yöneticilerin kendilerine verilen bütçeyi kendilerinin yararına ne kadar oranda kullanıyor ya da onları rahatlatacak projeleri ne kadar oranda yapabiliyor. İşin diğer kalemi de deprem sonrası bu bütçeyi yaparken Afet ve Deprem Dairesi Başkanlığı oluşturduk. Ona da 104 milyon bir bütçe ayırmıştık.  Bu bütçenin 86 milyonunu başka yere aktarmışız. Depremden sonra paniklemişiz. İzmir'in bu sorunların ne oranda çözüleceğinin göstergesi İzmir halkının tercihi olacaktır. Benim gördüğüm; Pandemi sonrası yeni açılımlar var, çok uğraşıldı. Kurvaziyer gemilerinden inen her turist gemilerden indiğinde İzmir'in halini gördüğünde, Körfez'in kokusunu hissettiğinde acaba gelenleri rahatlatabildik mi? Bir işe nasıl başladığınız önemli değildir. Önemli olan işi nasıl bitirdiğinizdir.  İzmir'in geleceğine kim katkı koyuyorsa o çalışanları tebrik ediyoruz" dedi.

SOYER’DEN ELEŞTİRİLERE KALEM KALEM YANIT

Eleştirilerin ardından konuşan Başkan Soyer, tüm eleştirilere yanıt verdi ve şunları söyledi; “Gelirlerimiz 2019 yolunda yüzde 96 oranında, 2020’de yüzde 97 ve 2021’de yüzde 111 gerçekleşmiş. Bunun büyük payı da merkezi iktidardan gelen gelirin artması. Toplam gelirimiz 8 milyar 195 milyon olmuş. Giderlerimiz ise yüzde 97 oranında gerçekleşme olurken toplam giderimiz 8 milyar 793 milyon olmuş. Bu tablo, İBB için bir iftihar vesilesidir. Bütçenin başarısı gerçekleştirdiğiniz performans ile ölçülür. Burada bir başarı tablosu vardır. Buradaki rakamların nereye nasıl harcandığıyla ilgili sorular gelmişti. Sosyal yardımlar eleştirildi. Yüzde 1 oranı dendi. Ama o sadece bahsedilen kalemdi. Onun dışında yapılan diğer sosyal yardımlar da var. Türkiye’ye örnek olacak büyük bir çalışma yapılıyor. Sosyal yardım adına hiçbir belediyenin yapmadığı birçok hizmetimiz var. Bir noktayı netleştirelim. Bizim borcumuz, 2019 yılında var olan borçtan 3 misli bir borçlanma gerçekleştirildi gibi bir algı yaratılmak isteniyor. Ama bu doğru değil. Bizim 2019’da toplam dış borcu stokumuz 790 milyon Euro’ydu. 2021’de yüzde 5 artarak 860 milyon Euro olmuş. Ancak o dönemden bu döneme döviz kurlarında yaşanan artışı hepimiz biliyoruz. Dolayısıyla bizim rakamlarımızın reel olarak artmış olması İBB’nin yanlış iradesi, yönetimi ya da harcamalardan değil, Türkiye’nin içine düştüğü ekonomik krizden kaynaklıdır. Biz 360 milyon Euro borçlanıp 340 milyon Euro ödemişiz. Ayrıca İZTAŞIT sistemiyle 16 milyon lira sübvansiyon yapıldığı söylendi. Biz ESHOT’a 980 milyon lira destek verdik. İzmir’de ESHOT’u hiç kullanmayan vatandaşlarımız da var. İZTAŞIT, Türkiye’de örneği görülmemiş bir başarı örneğidir. Biz kamu olarak’ toplu taşıma hizmeti yapıyoruz. Biz orada taşıtlarımızı çekerek siz kooperatif olarak girin diyoruz. Biz araçlarımızı ve şoförlerimizi çekiyoruz Ama buna karşı da koşullar sunuyoruz. Bizim istediğimiz standartta araçlarla, bizim belirlediğimiz fiyat tarifesinde hizmet bekliyoruz. Böyle olduğunda ESHOT, büyük bir yükten kurtuluyor ve tasarruf yapıyor. Kooperatifin geliri artıyor. Vatandaş da hizmet alıyor. Türkiye’de sadece İBB’nin uyguladığı bir model. Hem kooperatifçiliği destekliyor hem de ESHOT’un yükünü azaltıyor. Bunum, trafiği rahatlama gibi bir sonucu da var. ESHOT, yaptığı otobüs alımlarıyla, halk taşıt sistemi ve İZTAŞIT sistemiyle Türkiye’ye örnek olmaktadır. Türkiye’deki en başarılı toplu taşıma sistemi İzmir’de uygulanmaktadır.”