Kayyum yönetimindeki Urla'ya ‘vergi’ uyarısı

EGEPOSTASI- Kamu kurum ve kuruluşlarını denetleyen en üst kuruluş olan Sayıştay, İzmir’de kayyum yönetiminde olan Urla Belediyesi’nin 2021 Yılı Denetim Raporu’nu yayımladı.

Yayımlanan raporda, vergilere ilişkin dikkat çeken detaylar yer aldı. Raporda ayrıca, belediye ve sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesinin bazı maddelerinin mevzuata aykırı olduğu belirtildi.

BİNA TESPİT VE VERGİLENDİRMESİ UYARISI

Raporda, belediyenin aynı binada bulunan mükelleflere farklı sınıflardan vergi tahakkuku yapıldığı tespit edildiği ifade edildi.

Raporda, Emlak Vergisine Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük’ü işaret edilirken binaların 5 farklı sınıfta değerlendirilebileceği belirtildi.

Konuya ilişkin olarak, binaların doğru sınıflandırılmasının belediyenin vergi gelirleri açısından önemli olduğu ifade edildi ve “… metrekare normal inşaat maliyet bedellerinin bina sınıflarına göre belirlendiği görülmektedir. Bina sınıfının, olması gerekenden daha düşük bir sınıf olarak belirlenmesi; inşaat maliyet bedelinin, dolayısıyla bina vergi değerinin olması gerekenden daha az miktarda hesaplanmasına, kurum tarafından daha az miktarda emlak vergisi tahakkuk ve tahsilatı yapılmasına sebebiyet verecektir. Belediye hesaplarında yapılan incelemede, aynı binada bulunan mükellefler için farklı sınıflardan vergilendirme yapıldığı tespit edilmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere bina sınıfının olması gerekenden daha düşük belirlenmesinin kurum tarafından tahsil edilecek vergide eksiltmeye neden olacağı için mükellef listelerinin yeniden kontrol edilerek bu aykırılığın mevzuata uygun olarak giderilmesi gerekmektedir” denildi.

VERGİLERDEN GÖNÜLLÜ VAZGEÇİLMİŞ

Raporda dikkat çeken bir diğer husus da belediyenin vergi ve harç gelirlerinin gelir bütçesindeki oranı oldu.

Sayıştay raporunda, belediyenin vergi ve harç gelirlerinin belediye gelir bütçesi oranının düşük olduğu ifade edilirken konunun vergilerin düşük olmasından kaynaklı olduğu belirtildi.

Konuya ilişkin raporda şu ifadelere yer verildi; “2021 yılı net gelirinin 145.995.393,27 TL olduğu, bu tutarın 34.357.202,69 TL’sinin vergi, 962.209,66 TL’sinin harç olduğu, başka bir deyişle vergi ve harçların bütçe gelirlerinin sadece % 24,19’unu oluşturduğu görülmüştür. Bütçe gelirleri cetvelinde yapılan incelemede ise bütçe ile tahmin edilen gelirlerin % 83 oranında tahsil edildiği, sorunun tahsilattan değil vergilerin düşük olmasından kaynaklandığı görülmektedir. 

…. 2013 yılından 2020 yılı sonuna kadar ilan edilen yeniden değerleme oranları ile hesap edildiğinde 2013 yılındaki 100 birimlik gelir, 2020 yılında 237,64 lira olmaktadır. Bütçe gelirleri cetveli incelendiğinde adı geçen gelirlerin 2021 yılı içerisindeki toplam tutarı 452.151,15 TL’dir. Bu gelirlerin yeniden değerleme oranı kadar arttırılması durumunda elde edilecek miktar 623.968,59 TL artarak 1.076.119,74 TL’ye ulaşmaktadır. Gelir bütçesi içinde büyük bir tutar gibi görünmese de kuruşlarla ifade edilen harçların, maliyetine değmeyeceği gerekçesiyle takip edilmediği, gönüllü olarak vazgeçildiği açıktır. Miktarların artması halinde bu gelirlerin tahsil edilmesine daha özen gösterilecek, belediyelerin kendi mali kaynakları ile ayakta daha rahat kalabilmeleri sağlanacaktır. Bu durum 2464 sayılı Kanun’un genel gerekçesinde de ifade edildiği üzere Mahalli idareler varidatının yetersiz bir hale gelmiş olması nedeniyle, Devlet bütçesinden bu idarelere geniş ölçüde sübvansiyonlar yapılmasına yol açmasının önüne geçecek ve belediyeleri kendilerine mevdu kamu hizmetlerini gerektiği gibi ifa edecek bir seviyeye yükseltecektir. Yukarıda yer verilen mevzuat gereği Belediye Gelirleri Kanunu’nda, belediyelerin gelirlerini arttırıcı önlemlerin alınmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir.”

KULLANDIRILMAYAN YILLIK İZİNLER MALİ YÜK

Yapılan incelemede ayrıca belediyenin, çalışanların yıllık ücretli izinlerini zamanında ve düzenli olarak kullandırmadığına dikkat çekildi. 

Hazırlanan raporda, birikmiş izin günlerinin ciddi boyutlara ulaştığı ifade edilirken bu durumun belediye üzerinde mali bir yük getireceği belirtildi ve “Yapılan incelemede Belediyede görev alan kadrolu 85 işçiden 32’sinin 100 gün üzerinde izni olduğu, hatta bazı işçilerin toplam kullanılmayan izinlerinin sayısının 300 güne ulaştığı, işçilerin toplam 9414 gün izninin biriktiği, bunun da işçi başına ortalama 99 gün izin anlamına geldiği görülmüştür. Bu işçiler emekli olduklarında veya herhangi bir şekilde iş akitleri sona erdiğinde mevzuat hükümleri gereği yıllık izin hakları işçinin son ücreti dikkate alınarak izin ücreti ödeneceğinden idareler açısından öngörülemeyen giderlerin ortaya çıkmasına neden olacaktır” denildi. 

TİS’TE MEVZUATA AYKIRILIK UYARISI

Hazırlanan raporda, Belediye ile Tüm Bel-Sen arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesine konusu dışında hükümler konulduğu ifade edildi ve uyarıda bulunuldu.

Raporda, belediye başkanı ve sendika temsilcisinin yalnızca ödenecek olan sosyal denge tazminatını tespit etmek üzere yetkilendirildiğine dikkat çekilirken sözleşmede, ücretlendirme dışında da bazı maddelerin yer aldığı ifade edildi. 

“Toplu İş Sözleşmesinin; “Sosyal çalışmalardan yararlanma” başlıklı 14’üncü maddesinde “Belediyenin mülkiyeti ve kendi varlıkları üzerinde kurulu olup, belediye ya da özel kurumlarca işletilen lojman, kamp, kreş etüt, spor, kültür ve benzeri tesislerden çalışanların eş ve çocukları ücretsiz olarak yararlanır.” “Sosyal Haklar” başlıklı beşinci bölümünün “Diğer Haklar ve Ücretli İzinler” başlıklı 22’nci maddesinde de, “8 Mart Dünya Kadınlar Günü anısına işyerinde işleri aksatmayacak şekilde birim müdür veya amirinin uygun göreceği yıl içerisinde 1 (bir) gün kadın çalışanlar ücretli izinli sayılırlar.” hükümlerine yer verildiği görülmüştür” ifadelerinin yer aldığı raporda, “Toplu İş Sözleşmesine konusu dışında hükümler konulmasının mevzuat hükümlerine aykırı olduğu değerlendirilmektedir” denildi.