İzmir için tarihi karar Meclis’ten geçti

TENZİLE AŞÇI/EGEPOSTASI- İzmir 30 Ekim tarihinde meydana gelen 6.9 şiddetindeki depremle sarsılmış ve depremde 100’ün üzerinde bina ağır hasar görmüştü.

Depremin ardından kentsel dönüşüm konuları bir kez daha kent gündemine otururken depremde yıkılan binaların dönüşümünde, yapılacak yeni binaların “yeni deprem yönetmeliğine” göre yapılması nedeniyle yaşanacak olan hak kaybı vatandaşların mağduriyetine sebep vermişti.

İzmir Büyükşehir Belediyesi ise vatandaşların mağduriyetini önlemek adına plan notu hazırlamıştı. Plan notlarında evlerini kentsel dönüşüme sokacak vatandaşlara aynı kat ve metrekare hakkı tanınmış ancak Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, sorunun “plan notu” yaparak çözülemeyeceğini söyleyerek yeni bir formül bulunmasını istemişti.

Bunun üzerine Büyükşehir, yeni bir formül hazırladı. Hazırlanan yeni çalışmada ilçe belediyelerine parsel bazında planlama yapma yetkisi verilirken yangın merdiveni, asansör kuleleri, boşluklar emsalden sayılmayacak, dönüştürülecek bina yapıldığı dönemdeki yasa ve yönetmeliklere uyduysa aynı şekilde kalacak.

Söz konusu planlar bugün, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Olağanüstü Meclis Toplantısı’nda görüşüldü. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer himayesinde toplanan meclisin tek gündem maddesi hazırlanan plan notları oldu.

Söz konusu plan notları önergesi meclisten oy birliği ile geçti.

Oturum başlangıcında planların hazırlanma aşamasına ilişkin kısa bir bilgilendirme yapan Başkan Soyer, “30 Ekim depreminin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi komisyonları hızla çalışmaya başlamış ve bir mutabakatla yol alarak bundan sonra bu şehirde benzer felaketlerle karşılaşıldığında tahribatın azaltılması için neler yapılabilir, yapı stokuyla ilgili ne tür düzenlemeler gerçekleştirilebilir gibi konular üzerine uzunca bir süre çalıştılar ve bugün meclisimizin gündemi getirilecek olgunluğa eriştirildi. Bu konuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile müzakereler yapıldı ve onların da düşünce ve onayları alındı” dedi.

Başkan Soyer’in konuşmasının ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Suphi Şahin plana ilişkin bir sunum yaptı.

“5 YIL İÇİNDE DÖNÜŞÜM GERÇEKLEŞECEK”

30 Ekim depreminin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hemen harekete geçtiğinin altını çizen CHP Grup Sözcüsü Nilay Kökkılınç, “Bu, dört komisyona havale oldu bu konu. Komisyon üyesi arkadaşlarımız 5 ay kadar bir sürede çok değerli bir çaba sarf ettiler. Yine deprem akabinde çalıştay düzenlenmiştir. Buradan da çok güzel sonuçlar çıkmıştı. Bunların ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın da görüşleri alındı. Burada en önemli şey kentsel dönüşümün ivedi bir şekilde yapılacak olması ve İzmir’in buna imkan sağlayacak olması. İlçe belediyelerimizin bu konuda hazırlık yapmaları için 5 ayları var. Ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde onaylanacak ve 5 yıl içerisinde dönüşüm gerçekleşecek. Hasarlı binalar, 99 öncesi yapılan yapılar ve 6366 sayılı yasa kapsamındaki riskli yapılar imar düzenlemesine dahil olacak” ifadelerini kullandı.

“DAVALAR AÇARAK ENGELLEMESİNLER”

İki aşamalı bir konuşma yapacağını ifade eden ve oturumda AK Parti Grup Sözcüsü Görevini üstlenen Hüsnü Boztepe, “Kasım ayında gündemimize gelen konuyu bugün bir karara bağlayacağız. Çalışma tahmini dört ay sürdü. Toplamda 7-8 kez değişerek şu anki halini aldı ve komisyonlarımız bu konuyu dört ay boyunca görüştü. Biz dört ay boyunca bu konuyu görüşüp tartıştık. Son olarak bürokratları bir aya geldiler ve konu üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer görüşerek mutabakata varmışlardır. Eğer mevzu bu kent ise siyasi parti ayrımı yapmadan kenetlendi. Çalışmada emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Bu burada kalmamalı. Bizim bu kente bir borcumuz var ve bunu ödemeliyiz. Bu kentin biriken sorunları var. Temenni ediyorum ki önümüzdeki aylarda bunları tek tek ele alarak bu sorunları çözeriz. Deprem ve afet üzerinden siyaset yapmayı düşünmedik ve düşünmeyeceğiz. Ama aynı konu defalarca oluyor ve biz buna çözüm bulamıyorsak, binalarımız sağlamlaştıramıyorsak biz bunu konuşuruz. Eğer biz aynı konuyu bu kentte her gün yaşıyorsak bir sorun vardır. Ve bu sorunu çözmeliyiz. Eğer ki biz kenetlenirsek.. STK’lar ve odalar olarak… Kimse kimsenin önüne ket vurmasınlar ve davalar açarak engellemesinler. Bu kent çok daha iyisini hak ediyor. Bu kent daha iyi konutlarda yaşasın diye elimizden geleni yapacağız. Eğer ki biz bir daha binaların altından küçücük bedenler çıkaracaksak bu işi bırakalım ve yapmayım. Biz bir daha binaların altından küçücük bedenler çıkarmayalım” diye konuştu.

“KAÇAK YAPILARA MEŞRUTİYET KAZANDIRMAK İÇİN HAZIRLANAN BİR ÇALIŞMA DEĞİL”

Oturum sonunda birkaç noktaya değinen Başkan Soyer, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşme ve kentsel dönüşüme ilişkin şunları söyledi; “Bu, gerçekten ortak akılla yol alınan ve bir notaya getirilen İzmir’in çok kıymetli bir kararı. Bu elbette bu kararla ilgili farklı seslerin çıkmasını engelleyecek bir karar değil. Farklı sesler çıkabilir ama birkaç noktanın altını çizmek lazım. Birincisi bu, kaçak yapılara meşrutiyet kazandırmak için hazırlanan bir çalışma değil. Ruhsatlandırılmış yapılar ile ilgili verilen bir çalışma. Çünkü doğal afet nedeniyle o hak kaybolmuş oluyor ve biz bu hakkı geri veriyoruz sadece. Yani kaçak yapılar ile ilgili bir önerge vermiyoruz. Nüfus yoğunluğunu artıracak bir çalışma yapmıyoruz. Ama burada önemli başka bir şey de var. Sadece hasarlı yapılarla ilgili değil bundan sonra benzer bir afette benzer sonucu yaşamamak için bu komisyon raporu çözüm getiren bir rapor oldu. Yani biz bir afette daha bu kadar ağır bedeller ödemek istemiyoruz. Bu nedenle yapacağımız düzenleme bunu da sağlayacak. Üçüncüsü... Burada ilçe belediyelerimize büyük görev düşüyor ve biz de İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak onlara kolaylık sağlayacağız. 'K Alanı' dediğimiz bölgeler var.  Bunlar hem riskli hem de riske uğraması muhtemel alanları kapsıyor. Dolayısıyla bütün ilçeyi kapsayan bir çalıma getirmelerini istemiyoruz. Ama hızlı bir şekilde K Alanlarını belirleyerek meclis gündemine getirimelerini istiyoruz. Biz bu çalışmayla ilçelerdeki çalışmaları da kolaylaştırıp onların önünü açacağız. 

YAPI STOKU ENVARTER ÇALIŞMALARINA BAŞLANIYOR

Bunların yanında yapı stoku envanterini çıkarmak istediğimiz söylemiştik. Küresel iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal afetlere karşı dirençli bir kent yaratabilmektir. Bizim önceliğimiz bu olacak demiştik. Bunun için de bizim yapı stokumuzu tanımaya ihtiyacımız var diyerek İnşaat Mühendisleri Odamız ile birlikte bu yapı stoku envanteri çıkartma çalışmalarımızı başlatıyoruz.

CUMHURBAŞKANI İLE NELER GÖRÜŞÜLDÜ?

İkinci bir nokta…. Geçen hafta Sayın Cumhurbaşkanının bir ziyareti olmuştu. Kendileri lütfedip bizimle de görüştüler. Kendisine arz ettiğim bir konu hakkında size de bilgi vereyim. Biliyorsunuz depremin ardından ortaya çıkan zararlar4 için Dünya Bankası ile kredi görüşmeleri yapıyoruz. Kendisine bunun acil bir konu olduğunu söyledim. Bu, İller Bankası üzerinden aktarılabilecek bir kaynak. Dolar üzerinden baktığımızda başlangıç için önemli bir kaynak olacak. Benim izlenimin olumlu olduğu yönünde. Kendisi inceleteceğini söyledi. Hükümetimiz ağır hasarlı yapılarla ilgili çok iyi bir çözüm ortaya koymuş bir durumda zaten. Ama mevzuatımız orta hasarlı binalarla ilgili büyük bir boşluk var. Biz bu kaynağı özellikle orta hasarlı binalar için kullanmak istiyoruz. 

KILIÇDAROĞLU İZMİR’E GELİYOR

Üçüncüsü de kentsel dönüşüm.. Bir afet odaklı bir de planlı kentsel dönüşüm çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu kapsamda  Örnekköy’de 190 konutun temeli atıldı. Bin 10 konutun yıkımı başlanacak.. Ege Mahallesi’nde de yıkımlar başlamıştı. Şimdi imalatlar başlayacak. Dolayısıyla bin konut Egekent’te bin 200 konut Örnekköy’de. Bu çalışmalara başlayacağız. Sayın Genel Başkanımız Kemal Kılıçdaroğlu da bu konu için 13 Mart’ta burada bulunacak

Sonuç olarak bu çalışma çok kıymetli bir çalışma. Burada ortak aklın önemini bir kez daha gördük. Belki biraz vakit aldı ama bütün Türkiye’ye örnek olarak bir plan bu. Sadece meclis üyelerimizin değil bakanlığımızın da onayladığı bir plan bu. Türkiye’ye ilham verecek bir adım atmış oluyoruz. Dolayısıyla ben de başta Çevre ve Şehircilik Bakanımıza, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ’a, dört komisyonumuzun üyelerine ve İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve sekreterlik çalışanlarına teşekkür ediyorum ve kentimize hayırlı olmasını diliyorum.”

RİSKLİ İLÇELERİ İÇİN ÖZEL KARAR

Bu kapsamdaki yapıların dönüşümüne ilişkin süreçte, ilgili ilçe belediyelerince öncelikle yürürlükteki imar planlarında “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” sınırları tespit edilecek. Bu alanlarda kalan risk grubundaki ruhsatlı yapıların yıkılıp yeniden yapılmasının talep edilmesi halinde yeni yapılacak yapılar için yürürlükteki imar planı kullanım kararlarına uyulması kaydıyla ilke ve esaslar (plan notları) çerçevesinde uygulama yapılabilecek. Kentteki diğer ilçelere göre deprem konusunda çok daha riskli bölgeler arasında yer alan ve Genel Hayatı Etkililik Kararı verilmiş olan Bayraklı, Bornova, Karaburun, Seferihisar ilçelerinde “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” sınırlarının belirlenmesi gerekmeyecek.

Mevcut ruhsatlı yapının taban alanı yeni bina için kullanılabilecek

Mevcut ruhsatlı yapının, taban alanlarında ve toplam yapı inşaat alanlarında yürürlükteki mevzuatlar nedeniyle yaşanan kayıplarının önüne geçilmesi için yapılan düzenlemede, yapı stoğu olarak risk grubunda bulunan yerleşmelerin tespit edilerek bu bölgelerde yapı bazlı gerekli önlemlerin alınması, mevcut yapıların yapılaşma haklarında, mevcut kitle ve gabarisinde herhangi bir kayıp olmadan yeniden yapılabilecek.

İlçe belediyeleri ada içerisinde yer alan mevcut ruhsatlı yapıların bahçe mesafelerini dikkate alarak ada bazında kitle etüdü hazırlayacak. Bu doğrultuda mevcut ruhsatlı yapının taban alanında herhangi bir kayıp olmadan, parsel alanının yüzde 60’ına kadar yeni yapı için kullanabilecek. Ayrıca ev sahipleri yürürlükteki mevzuata göre zorunlu olan yangın merdivenleri, yangın güvenlik holleri ve asansörlerden dolayı taban alanlarında kayıp yaşamayacak.

Toplam inşaat alanında kayıp yaşanmayacak

Yurttaşların risk grubundaki mevcut ruhsatlı yapısının yıkılıp yeniden yapılmasını talep etmesi halinde, mevcut ruhsatlı yapısının ruhsat eki mimari projesi üzerinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanını herhangi bir kayıp yaşamadan kullanabilecek. İlave olarak, mevcut ruhsatlı binasında bulunmayan ancak yürürlükteki mevzuatlar doğrultusunda yapılması zorunlu olan korunumlu ya da korunumsuz normal merdiven dışındaki yangın merdiveni, korunumlu koridorun asgari ölçülerdeki alanı, yangın güvenlik holleri ve asansörler ile binanın bodrum katlarında bütün cepheleri tamamen gömülü ve ortak alan niteliğindeki otopark, sığınak, su deposu ve enerji odası alanlarının toplam yapı inşaat alanında kayıp yaşanmadan yapılması sağlanacak.

Ruhsatlı yapıların kat sayısı korunacak

Hazırlanan çalışmaya göre mevcut ruhsatlı yapının kat adedinin, yürürlükteki imar planında belirlenen kat adedinden fazla olması halinde, mevcut yapının kat sayısı korunacak.  Yeni yapılaşacak parseller ile komşu parsellerdeki kitleler arasında yükseklik farkı oluşmaması için, bina gabarilerini belirlemeye ilçe belediyesi yetkili olacak.

Yine birden fazla yapının yer aldığı parsellerde, yapılardan birinin ya da bir kısmının yıkılıp yeniden yapılmasının talep edilmesi halinde; parselde bulunan tüm mevcut ruhsatlı yapıların yapı ruhsatı ve eki mimari projeleri üzerinden taban alanları ve toplam yapı inşaat alanları hesaplanarak güvence altına alınması sağlanacak.

Ada bütününde uygulamaların teşvik edilmesi ve yol, park, otopark gibi alanların ihtiyaca göre arttırılması amacıyla mevcut ruhsatlı yapıların toplam (yapı) inşaat alanı hesaplarından gelen haklarını birlikte kullanabilmeleri sağlanacak. Ayrıca bölgenin zemin yapısı ile çevredeki mevcut teşekküller ve siluet dikkate alınarak kat yüksekliklerinin arttırılması yönünde ilçe belediyelerince imar planı değişikliği hazırlanması da sağlanacak.

Kamuya ait yapılar da, mevcut kitle ve gabarisinde herhangi bir kayıp olmadan yıkılıp yeniden yapılabilecek.

Düzenlemeden kimler faydalanamaz?

Tarım alanları, doğal karakteri korunacak alanlar gibi hassas bölgeler, düzenleme kapsamı dışında tutuldu. Buna göre; yapı yasaklı alan, heyelan alanı, taşkına maruz alan, kıyı alanı, tarımsal nitelikli alan, orman alanı, sit ve diğer koruma alanları (Koruma Amaçlı İmar Planı bulunan alanlar hariç), hassas alanlar, doğal karakteri korunacak alanlar, dünya mirası alanları, 5366 sayılı Kanun gereği Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen yenileme alanları, Rezerv Yapı Alanları ve diğer özel kanunlar ile belirlenen alanlarda kalan taşınmazlar faydalanamayacak. Ayrıca yapı kayıt belgesine konu edilen alanlar da bu kapsamda değerlendirilmeyecek ve kazanılmış hak oluşturmayacak.

Denetimler tutanak altına alınacak

Yapılan düzenlemeye göre; bu ilke ve esaslar kapsamında yıkılıp yeniden yapılacak yapıların bulunduğu parsellerde; Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve haritada tanımlı deprem verileri ile ilgili mevzuatta belirtilen esaslara uygun olarak binayı etkisi altına alabilecek deprem ve diğer afet tehlikelerinin yaratabileceği hasarları engelleyecek önlemler ile temel ve tasarım parametrelerini içerecek zemin ve temel etüdü raporunun hazırlanması ve rapora uyulması zorunlu olacak. Bu alanlarda hazırlanacak zemin ve temel etüt raporları ile yine sondaj gibi arazi araştırmalarının yanı sıra ihtiyaç duyulan zemin iyileştirmesi proje uygulamaları için ilgili belediye yerinde denetim yapacak. Denetimlerin tutanak altına alınması da zorunlu olacak. Denetim yapıldığına dair tutanak düzenlenmeden, ruhsat verilmeyecek.

5 yıl boyunca yürürlükte kalacak

Düzenleme İzmir Büyükşehir Belediyesi Olağanüstü Meclis toplantısında görüşülüp karara bağlanacak. Bu doğrultuda belirlenen ilke ve esasların uygulanmasına yönelik ilçe belediyelerince alınacak meclis kararları İzmir Büyükşehir Belediyesine iletilecek. Onama işlemlerinin tamamlanmasının ardından ilgili ilçe belediyelerinde askıya çıkarılacak. Askı süresince itiraz olmaması halinde yürürlüğe girecek plan notları, risk grubundaki yapıların dönüşümünü hızlandırmak amacıyla 5 yıl boyunca yürürlükte kalacak.