Saruhan Oluç: Hindistan’ın sökmeyi reddettiği gemi için bu ısrar neden?

Saruhan Oluç, Aliağa'da sökülmesi için izin verilen, bir dönem Brezilya ve Fransa donanmasına hizmet eden ve 600 tonun üzerinde asbest barındırdığı ileri sürülen Nae Sao Paolo isimli uçak gemisine ilişkin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Bakan Murat Kurum'un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na soru önergesi verdi. 

Oluç, önergesinin gerekçesinde "Türkiye’deki geri söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Tic. AŞ’yi temsilen Rio de Janerio şirketi Cormack Maritima tarafından Mayıs-Haziran ayları arasında Aliağa’ da sökülmek üzere alınmıştı. Söz konusu uçak gemisinin 760 ton civarı asbest, ağır yağ, ağır metal, polikorürler, bifeniler, radyoaktivite barındırdığı iddia edilmektedir" dedi. 

Türkiye'nin de taraf olduğu ve 1992 yılında yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınması ve Bertaraf Edilmesinin Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi’ne atıf yapan Oluç, "Sözleşmenin amacı, tehlikeli ve diğer atıkların sınırlar ötesi taşınması, bertaraf edilmesi ve geri dönüşümünden doğabilecek tehlikeleri ortadan kaldırmaktır" dedi. 

Bakan Kurum’a "Gemide 900 ton değil, 9.6 ton asbest bulunmaktadır" sözlerini hatırlatarak bu açıklamasının kamuoyunu rahatlatmadığını ifade eden Oluç, "Zira sökülmek üzere getirilmesi planlanan NAe São Paulo adlı geminin ikizi olarak tasarlanan, Fransa’nın 1957 yılında tamamladığı Clemenceau gemisinde yapılan bağımsız denetimler sonucunda 760 ton asbest olduğu ortaya çıkmış ve yıllarca bekletildiği halde birçok ülke gemi söküm işlemine yanaşmamıştı" eleştirisinde bulundu.

Oluç, Bakan Kurum'a şu soruları yöneltti: 

"-Aliağa’ya sökülmek üzere getirilecek NAe São Paulo isimli geminin 760 ton civarı asbest ve çeşitli kanserojen maddeleri içerdiği iddiası doğru mudur?

-Bu geminin söküm işlemleriyle ilgi yürütülen süreçte Bakanlığınızın şartlı onay verdiği yönünde rapor yazdığı iddiaları doğru mudur?

-Eğer doğru ise böyle bir şartlı onayın verilme gerekçesi nedir? Bu onay raporunu kamuoyuyla da paylaşacak mısınız?

-‘Gemide 9.6 ton asbest var’ açıklamasını hangi rapora dayanarak ifade ettiniz? Açıklamanızı güçlendirmek için Geminin Tehlikeli Maddeler Envanteri (IHM) belgesini kamuoyuyla da paylaşmayı düşünüyor musunuz?

-Hemen hemen aynı yıllarda yapımları tamamlanan ikiz gemilerin Clemenceau (1957), NAe São Paulo (1960) asbest oranları neden farklıdır? Bu çelişkinin önüne geçmek ve kafalardaki soru işaretlerini dağıtmak için risk analiz raporunu paylaşmayı düşünüyor musunuz?  

-Şimdiye kadar Aliağa’da sökümü tamamlanan 714 gemi ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na da sunulmuş olması gereken risk analizi ve gemi söküm belgelerini ne zaman paylaşacaksınız?

-Gemi söküm işleminin çevre ve insan sağlığını kötü etkileyeceği yönünde kaygılarını dile getiren sivil toplum örgütleriyle bir görüşme yaptınız mı?

-Gemi söküm işlemlerinde uluslararası standartlara uyulacak mıdır? Basel sözleşmesi dahil diğer uluslararası sözleşmelere riayet edilecek midir? Buna yönelik bir çalışmanız ya da aldığınız denetimler var mıdır?

-Sökülecek olan NAe São Paulo gemisi ile ilgili atık ve tehlikeli atık kapsamında değerlendirilen maddelerin arındırılması için neler yapılmıştır?

-Hindistan’ın sökmeyi reddettiği gemi için sürdürülen bu ısrarın nedeni nedir?"