Esnaftan devlete yardım çığlığı

EGEPOSTASI- Türkiye, mart ayından bu yana koronavirüsle mücadele ediyor. Salgınla mücadele kapsamında ülke genelinde karantina uygulanmış ve birçok işletmenin faaliyetleri geçici süreyle durdurulmuştur.

1 Haziran’da başlayan kontrollü sosyal hayat ile birlikte yeniden faaliyete başlayan işletmeler henüz  karantina dönemindeki zararlarını tolere edemeden vaka sayılarındaki artışla birlikte yeniden uygulanan kısıtlı karantina ile ekonomik olarak yeniden darboğaza girdiler.

Esnaf ve Sanatkarlar Odası, pandemiyle birlikte tükenmenin eşiğine gelen esnafın sesini duyurabilmek için bir mektup yayımladı ve esnafın taleplerini dile getirdi.

Oda tarafından yayımlanan mektupta salgına karşı alınan tedbirlerden doğrudan ya da dolaylı olarak 40 binin üzerinde işletmenin etkilendiği belirtildi ve şu ifadelere yer verildi; 

“Küresel boyutta dünyayı tehdit etmeye devam eden ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak nitelendirilen Koronavirüs (COVİD- 19) vakaları 10 Mart 2020 tarihinden itibaren ülkemizde de görülmeye başlamıştır.
17 Mart 2020 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından alınan kararlar çerçevesinde; salgın sürecinde, virüsten korunma ve yayılımını kontrol altına alma adına sokağa çıkma kısıtlamaları getirilmiş, sağlık açısından riskli görülen birçok işyeri kapatılmış, bazı işyerlerinin de faaliyetleri sınırlandırılmıştır.

Vaka sayılarının kontrol altına alınmasıyla beraber 1 Haziran 2020 tarihinde normalleşme sürecine geçilerek esnaf ve sanatkar yeniden faaliyetlerine başlamıştır. Yaklaşık 2,5 aylık dönemde işyerleri kapalı olan esnaf ve sanatkarların karşılamakla yükümlü olduğu giderlerin (kira, elektrik, su, doğalgaz vb. sabit giderleri) karşılanamaması ve kapalı olmalarından dolayı yaşanan gelir kaybı nedeni ile ticarette beklenen normalleşme henüz gerçekleşememiştir.

Koronavirüs salgını esnaf ve sanatkarlık mesleklerinden bazılarını doğrudan bazılarını ise dolaylı olarak etkilemektedir. Koronavirüs tedbirleri kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan genelge ile İzmir ili genelinde;
-  6.926 iş yerinin (kahvehane, çay bahçeleri, oyun salonları vb) faaliyetleri durdurulmuş,
- 25.564 iş yerinin (lokanta, restoran, bakkal, berber, kuaför vb) çalışma yöntemi değiştirilmiş ve/veya çalışma saatlerine sınırlama getirilmiş,
- 7.713 iş yeri de (servis, kantin, kırtasiye vb.) bu kısıtlamalardan dolaylı ancak yoğun olarak etkilenmiştir.

Başka bir ifade ile salgının yayılmasını yavaşlatmak amacıyla alınan bu karardan toplamda 40.203 iş yeri doğrudan ve dolaylı olarak zarar görmüştür. Bu da yanlarında çalışanlar ile birlikte yaklaşık 150 bin aile yani 600 bin kişinin geçim sıkıntısı yaşamasına neden olmuş ve olmaya devam edecektir.
Bu çerçevede yeni bir karar alınana kadar kapatılan kahveci esnafının, okulların kapatılmasından dolayı olumsuz etkilenen kantinci esnafının, servisçinin, kırtasiyecinin ve bağlantılı birçok esnaf ve sanatkarın önümüzdeki dönemde nasıl geçineceği, işyerleri kiralarını, BAĞKUR primlerini nasıl ödeyebileceğine ilişkin soru işaretleri doğmaktadır.

Dolayısıyla alınan önlemlerden yoğun olarak etkilenen bu mesleklere acilen destek verilmesi, yeni ve özgün önlemlerin devreye alınması büyük önem arz etmektedir.

Ülkemiz ekonomisine ve istihdamına büyük katkı sağlayan en geniş sosyo-ekonomik kesim olarak esnaf ve sanatkarımızı ayakta tutmak için kısıtlamaların ve faaliyet durdurmalarının getirildiği sektörlere/işyerlerine özgü aşağıdaki desteklerin verilmesi çok faydalı olacaktır;
1.       Esnaf ve sanatkarlara Halkbank aracılığıyla faizsiz olmak üzere bir yılı geri ödemesiz 3 yıl vadeli finansman desteği sağlanması.
2.       Salgın süresince faaliyetleri kısıtlanan veya kapatılan işyerleri için esnaf ve sanatkarlara beyan edilen kira tutarı üzerinden kira desteği verilmesi.
3.       Salgın süresince esnaf ve sanatkarların tüm vergi ve BAĞKUR prim ödemelerinden muaf tutulması.
4.       Salgın süresince zorunlu olarak kapalı oldukları dönemler için esnaf ve sanatkârlara elektrik, doğalgaz, su için fatura gönderilmemesi.
5.       İşyerleri kapalı durumda olan esnaf ve sanatkar işletmelerine her ay, en az asgari ücret düzeyinde destek verilmesi.
6.       KOBİ’leri rahatlatmaya yönelik KOSGEB destekleri artırılmalı ve bu kredilere erişim kolaylaştırılması.
7.       Ulaşım sektöründe faaliyet gösteren esnaflarımıza akaryakıtta KDV ve ÖTV indirimi yapılması.”