Uzmanlardan o bölgeler için sıvılaşma yorumu

BERİVAN KAYA/EGEPOSTASI- Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay  geçtiğimiz günlerde Atakent, Bostanlı ve Mavişehir bölgeleri ağırlıklı olarak sahile yakın alanlarda yüksek zemin sıvılaşma riski bulunduğunu açıklamıştı. Atakent, Bostanlı ve Mavişehir bölgelerinde mikro bölgeleme etüd çalışması yapılacağını duyurmuştu.

Tugay’ın açıklamalarının ardından bahse konu bölgede zeminin sıvılaşmasıyla ilgili uzmanlar önemli uyarılarda bulundu.

‘’BİLİM İNSANLARI ZEMİNİ VE BİNALARI İNCELEYECEK’’

Zemin ile ilgili sorunlara dikkat çeken Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ‘’O bölge daha sonra yükselen bir bölge. Orada zemin ile ilgili problemler görülmüştür. Zemin etütü yapılarak, sıvılaşma tehlikesi bilinerek yapılan binalar. Dolayısıyla sıvılaşma tehlikesi bir ölçekte mutlaka oradan kaldırarak o binaları yapmışlardır diye düşünüyorum. Bölge tahliyesine bilim insanları karar verebilir. Bilim insanları zemini ve binaları incelecek ve bu şekilde karar verecek’’ dedi.

‘’117 İNSANIN ÖLÜMÜNE NEDEN OLDUK! ‘’

2000 yılında İzmir’in deprem master planının yapıldığına dikkat çeken Sözbilir, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yıkılacağı önceden öngörülen binalar için güçlendirme yapmadığını öne sürdü. Sözbilir açıklamasında, ‘’Hangi fay kırılacaksa o faya göre zemin farklı davranacaktır. Faya göre bir deprem senaryosu üretmeden hangi zeminin deprem sonrası nasıl davranacağını bilemeyiz. İzmir’de 2000 yılında İzmir fayının 6.5 büyüklükte bir deprem üretmesi durumunda ‘İzmir’in yapı stoku nasıl davranır’ diye İzmir’in deprem master planı yapıldı. O günden beri aslında bizim 2000 yılı önceki yapı stokunun deprem sırasındaki davranışı biliniyor. Bayraklı’da yıkılan binaların 2000 yılında yıkılacağı biliniyordu. 20 yıl boyunca yıkılacağı bilinen binaların güçlendirmesini yapmamışız ve 117 insanın ölümüne neden olmuşuz. Bu İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yapamadığı bir şey. Şu anda da aynı şey geçerli. Hangi belediye olursa olsun fark etmez. Deprem olunca zeminin sıvılaşacağı akla geldi. Her şeye çok geç kalıyoruz’’ ifadelerine yer verdi.

BÜYÜKŞEHRİ’E ‘BİNALARI GÜÇLENDİRİN’ ÇAĞRISI

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yeniden fay haritası çizmesine ‘bilimin işidir’ diyerek tepki gösteren Sözbilir, Büyükşehir yetkililerine binaları güçlendirin uyarısında bulundu. Sözbilir açıklamasında, ‘’Büyükşehir Belediyesi 2011-2012 yıllarından bütün İzmir Körfezi’nin TUBİTAK KAMAG projesi kapsamında Dokuz Eylül Üniversitesi’ne çalışmasını yaptırdı. Orada hangi zeminin nasıl davranacağı belli. Yapılması gereken şey yeniden zemin tanımak değil,zemin artık tanınıyor. Önemli olan şey hangi bina deprem sırasında nasıl davranacak? Bunu önceden bilip deprem gelmeden binayı güçlendirmek ya da yıkmak gerekiyor. Biz sürekli yaptığımızı tekrar ediyoruz. Yeniden İzmir’in fayları çiziliyor. Bu fayları çizeli 20 yıl oldu. Sıfırdan tekrar çizilip paralar aktarılıyor. Biz TÜBİTAK kapsamında zaten o fayları tespit ettik ve neler yaptığını bulduk. Belediye şimdi ‘bir daha ben yaptıracağım’ diyor. Bilim yapmana gerek yok ki, binaları güçlendirin yeter. İzmir’in yüzde 60’ının yapı stoku problemli, bu yapı stoku 20 yıl önce de öyleydi halen öyle.  1999 depreminin üzerinden 23 yıl geçmesine rağmen hala aynı yerdeyiz. Uygulamada problemimiz var’’ dedi.

‘’KEŞKE HİÇ İMARA AÇILMASAYDI’’

Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın ‘sıvılaşma’ açıklamasının önemine değinen Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Koray Çetin Onalan ise  ‘’Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay açıklamasında doğru şeylere işaret ediyor. Başkan Tugay kendi sorumluluğu içerisinde bir açıklama yapmış. Bu İzmir’in bir gerçeği. Yurttaşların daha sakin olması lazım, bunları içselleştirmesi lazım. Biz yıllardan beri söylüyoruz. Suya doygun zeminlerde yapılaşma son derece riskli. Burada hangi binanın ne şekilde yapıldığını bilmiyoruz. Bu binalar mühendislik koşullarına uygun yapıldıysa ve sıvılaşmaya karşı gerekli önlemler alındıysa yurttaşların bu bilgileri varsa tedirgin olmalarına gerek yok. Gönül isterdi ki Mavişehir, Bostanlı, Bayraklı, Alsancak gibi yerler imara açılmasaydı. Buralar ova ve yeşil alan olsun isterdik. Yıllardan beri yanlış olan şey bu. O bölgelere yapılan binalar ileri mühendislik hizmeti aldıysa sıvılaşmaya dönük tedbirleri varsa bu önemler alındıysa tedirgin olmalarına gerek yok. Burada binaların projelerini yapan kişilerle görüşmeleri lazım. İlla o binaların tamamı yıkılacak diye bir şey söylenemez. Bu binaların nasıl mühendislik hizmet aldıkları ve o zemine uygun temel sistemlerin yapılıp yapılmadığı konusu önemli. Önemli olan o binaların hangi koşullarda yapıldığıdır’’ dedi.

‘’VAKİT KAYBETMEMELİYİZ’’

İzmir’in yapı stokunun bir an önce dönüştürülmesi gerektiğine dikkat çeken Onalan, vakit kaybedilmemesi gerektiğini vurguladı. Onalan açıklamasında, ‘’Belediye başkanlarının son depremden sonraki tedirginliklerini anlıyorum. Telaş ederek bir yere varmamız mümkün değil, soğukkanlı düşünerek akılcı yaklaşmalıyız. Burada yerel yönetimlere ve vatandaşlara iş düşüyor. Yurttaşların kendi binaları ile ilgili bilgi sahibi olarak düşünmeleri gerekiyor. Bayraklı’da yıkılan binalar ileri mühendislik hizmeti almamıştı, yıkılmayı bekliyordu. Küçük bir depremde hepsi yıkıldı. İzmir’in yapı stokunun dönüştürülmesi uzun bir süreç ama hemen başlanılması lazım. Bina envanterlerinin çıkarılıp yeni ve öncelikli yerleşim alanlarının belirlenip kentsel dönüşümü bir an önce gerçekleştirmek zorundayız. Vakit kaybetmemeliyiz Bugün yarına göre çok erken, yarın bugüne göre geç olabilir. Bizim bu çalışmalara hemen başlamamız lazım., kendimizi dönüştürmemiz lazım. Yurttaşların deprem gerçeğini göz önüne alıp olaya soğukkanlı bakarak bilim insanlarını dinlemesi lazım. İzmir’in çok kötü bir yapı stoku var. Geç kalındı, bunlara yıllar önceden başlamamız gerekirdi. Bir an önce başlanmalı. Yerel yöneticilerin de gerekli derslere çıkardığını düşünüyorum. Bundan sonraki süreç daha hızlı işleyecektir’’ ifadelerine yer verdi.