Türkiye-Rusya-Ukrayna görüşmesi sona erdi

Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasında, ABD'nin katılımıyla İstanbul'daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde düzenlenen barış görüşmeleri sona erdi.

Üst düzey Ukraynalı bir yetkili tarafından AFP haber ajansına yapılan açıklamada, bugün daha fazla görüşmenin gerçekleştirilmesinin muhtemel olduğu ancak 'planlanmadığı' ifade edildi.

Kaynak, AFP'ye demecinde, "Eğer Moskova'dan başka talimatlar alırlarsa (Rus tarafı) o zaman bugün bir şeylerin olması muhtemel. Şu ana kadar herhangi bir görüşme planlanmadı" ifadelerine yer verdi.

Görüşmeden ilk ayrıntılar basınla paylaşıldı.

TARAFLAR ARASINDA İLK ANLAŞMA

Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, tarafların 1000 savaş esirini karşılıklı olarak takas etmeyi kabul ettiklerini açıkladı. Takasın gerçekleşmesi halinde bu, savaşın başından bu yana yapılan en büyük esir takası olacak. 

Heyetlerin Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki temasları da görüştüğünü belirten Umerov, İstanbul'daki görüşmelerde ateşkesin de masaya yatırıldığını anlattı.

Görüşmenin ardından konuşan Rus heyetinin başkanı Medinskiy, Ukrayna heyetinin açıklamasını şu sözlerle doğruladı:

“Önümüzdeki günlerde 1000 kişiye 1000 kişilik büyük bir esir takası yapılacak (...) Müzakerelerde elde ettiğimiz sonuçlardan genel olarak memnunuz ve temasları sürdürmeye hazırız (...) Rusya ve Ukrayna, olası ateşkese yönelik bakışlarını ayrıntılı olarak sunacak, ardından müzakereler devam edecek.”

"RUSYA, GERÇEKÇİ OLMAYAN TALEPLERDE BULUNUYOR"

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, sosyal medya platformu X’ten yaptığı paylaşımında, “Rusya, ciddiyetini kanıtlaması gereken bir dönemeçle karşı karşıya. Somut kararlar gerekiyor. Her şeyden önce, koşulsuz, tam ve kalıcı en az 30 günlük bir ateşkes kararı alınmalı. Ukrayna barış için çalışmaya hazır. Rusya da buna hazır olduğunu göstermeli” ifadelerini kullandı.

Öte yandan, Reuters haber ajansına açıklamalarda bulunan Ukraynalı bir diplomatik kaynak, Rusya'nın Dolmabahçe'de yapılan görüşmelerdeki taleplerinin gerçekçi olmadığını ve daha önce ele alınanların da ötesine geçtiğini söyledi.

Kaynağın iddiasına göre, Rusya, görüşmeler sırasında ateşkese ön koşul olarak, “Ukrayna'nın henüz Rusya tarafından işgal edilmemiş bazı topraklarından da çekilmesini” talep etti.

ZELENSKİ: BİRİNCİ ÖNCELİĞİMİZ KOŞULSUZ ATEŞKES

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Arnavutluk'ta düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde açıklamalarda bulundu.

Ukrayna'nın birinci önceliğinin koşulsuz ateşkes olduğunu söyleyen Zelenski, Rusya heyetinin ateşkesi kabul etmemesi halinde bunun Putin'in savaşı bitirmek istemediğini net bir şekilde ortaya koyacağını söyledi.

Öte yandan, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Telegram hesabından açıklamada, savaşı sonlandırmak yönünde İstanbul'da düzenlenen barış müzakereleri kapsamında yaptığı görüşmeler hakkında bilgi paylaştı.

Yermak şu ifadeleri kullandı: 

"Ukrayna barışa ve kalıcı, koşulsuz ateşkese hazırdır. Biz en üst düzeyde görüşme ve müzakerelere de hazırız. Ukrayna heyeti bugün koşulsuz ateşkesi sağlamak için İstanbul'da. Bu bizim önceliğimiz. Bir diğer önemli konu ise Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve nedense Türkiye'ye gelemeyen (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'in doğrudan görüşmesidir."

GÖRÜŞMEYE KİMLER KATILDI?

Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde gerçekleşen görüşmeye, Rus tarafından şu isimler katıldı: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Müşaviri Vladimir Medinski, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana İstihbarat Dairesi (GRU) Başkanı İgor Kostyukov ve Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin.

Ukrayna tarafı ise Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad, Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi tarafından temsil edildi.

HAKAN FİDAN'IN MESAJI

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Dolmabahçe'de yapılan Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısının açılışında konuştu.

Bakan Fidan, açılış konuşmasında, "Barış yolunda ilerlemek için bu fırsatı değerlendirmek zorundayız" ifadelerini kullandı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump'ın barış çağrılarına Putin ve Zelenski'nin kulak vermiş olmasını oldukça önemli bulduklarını söyleyen Dışişleri Bakanı Fidan, "Rusya ve Ukrayna'nın doğrudan görüşmelere hazır olmaları, bu kritik aşamayı, bugünkü aşamayı mümkün kılmıştır. Takdir edersiniz ki gelinen aşamada iki yol bulunmaktadır. Yollardan biri bizi barışı götürecek bir süreci başlatacak, diğeri ise daha fazla yıkıma ve can kaybına yol açacaktır. Taraflar, bu yollardan hangisini seçeceklerine kendileri, kendi iradeleriyle karar vereceklerdir" diye konuştu.

Savaşın sona erdirilmesi için Türkiye'nin gösterdiği çabaları da hatırlatan Fidan, "Her iki tarafın temsilcilerini Türkiye'de misafir ediyor olmamız savaşın sona erdirilmesine yönelik güçlü irademizi gözler önüne sermektedir" dedi. 

"RUS HEYETİ, UKRAYNA İLE ARACISIZ GÖRÜŞMEK İSTEDİ"

Reuters haber ajansı, Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinski'nin Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısının öncesinde ABD'li temsilciler ile görüşmek üzere geldiğini aktardı. 

Öte yandan, Ukraynalı diplomatik bir kaynak, Rusya'nın Ukrayna ile görüşmelerin ABD ve Türkiye temsilcileri olmadan gerçekleşmesini talep ettiğini söyledi. Kaynak, bunun Rusya'nın talepler ve şartlar öne sürerek barış çabalarının altını oyduğunun bir işareti olduğunu belirtti.

Reuters'a konuşan kaynak, "Rusların ABD'nin odada olmasından çekinmeleri için yalnızca bir sebep var: Sorunları çözmeye değil, süreci geciktirmeye geldiler ve bunu ABD'den saklamak istiyorlar" dedi.

AFP'ye konuşan bir yetkili de Rusya'nın barış görüşmelerine ABD'nin katılımını engellemeye çalıştığını söyledi.

TÜRKİYE-ABD-UKRAYNA GÖRÜŞMESİ

Türkiye, ABD ve Ukrayna heyetleri sabah saatlerinde İstanbul'da bir araya geldi. Dolmabahçe'de Bakan Fidan'ın başkanlığında gerçekleşen üçlü toplantının 1,5 saat sürdüğü kaydedildi. Toplantıda, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın da yer aldı.

Görüşmeye ABD'yi temsilen Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Büyükelçi Tom Barrack, ABD Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg; Ukrayna'yı temsilen ise Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andrey Yermak, Savunma Bakanı Rustem Umerov ve Dışişleri Bakanı Andrey Sibiha katıldı.

Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, görüşme öncesi basına yaptığı açıklamada, barışın, Rusya'nın 30 günlük ateşkesi kabul etmesi, kaçırılan çocukların geri dönmeleri ve tüm savaş esirlerinin takasının sağlanmasıyla mümkün olabileceğini kaydetti.

Umerov, yaptığı Facebook paylaşımında Ukrayna heyetinin "Sürdürülebilir adil barışı sağlayacak gerçek yollar bulmak için geldiğini" söyledi.

Ukraynalı bir yetkili ise Rusya'nın İstanbul görüşmelerini 2022 müzakerelerine uydurma denemelerinin başarısız olacağını belirtti.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, görüşme öncesi basına yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin arasındaki olası görüşmenin Ukrayna krizinin çözümü için tek şans olduğunu söyledi.

Rubio, demecinde, "Henüz bir tarih ve saat ile ilgili bir bilgim yok ama bu gerçekten tek şans. Sanırım pek çok ülke özel olarak bu değerlendirmeye katılır" ifadelerine yer verdi.

NATO GENEL SEKRETERİ'NDEN AÇIKLAMA

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, bugün İstanbul'da gerçekleştirilen görüşmelere ilişkin yorumunda "Ukraynalıların masaya gelmesi çok iyi. Tüm baskı Putin'in üzerinde" ifadelerini kullandı.

Ukrayna'dan yapılan açıklamada ise üst düzey Ukraynalı yetkililerin İstanbul'da ABD temsilcisi Kellogg'un yanı sıra Fransız, İngiliz ve Alman yetkililerle görüştüğü bilgisi verildi.

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Ukrayna heyeti olarak İstanbul'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, İngiltere Ulusal Güvenlik Danışmanı Jonathan Powell, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un'un Diplomatik Danışmanı Büyükelçi Emmanuel Bonne ve Almanya Dışişleri Bakanlığı Siyasi Direktörü Günter Sautter ile bir araya geldiklerini aktardı.

RUSYA VE UKRAYNA'NIN POZİSYONLARI

Müzakere masasının yeniden kurulmasında jeopolitik dengelerdeki değişimlerin etkisi hissediliyor. Özellikle ABD iç siyasetinde yaşanan gelişmeler ve Donald Trump’ın yeniden küresel diplomasiye dönüşü, görüşmelere ayrı bir boyut kazandırdı. Trump, “Uygun olursa İstanbul’a gelebilirim” diyerek barış sürecine doğrudan dahil olma ihtimalini açık bıraktı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun da toplantılara bizzat katılması Washington’un bu süreci desteklediğini gösteriyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmelere katılmaması, dikkat çeken bir diğer unsur oldu. Kremlin, Putin’in doğrudan müzakerelere katılmadığını ancak heyetin İstanbul’a onun talimatıyla gittiğini açıkladı. Bu durum, Moskova’nın resmi çizgiyi korumakla birlikte, pazarlık alanı bırakmak istediği şeklinde yorumlandı.

Rusya, 'tarafsız ve bağlantısız bir Ukrayna' vurgusuyla ilhak ettiği bölgelerin tanınmasını şart koşarken, Ukrayna bu bölgelerin tamamının geri alınmasını ve NATO düzeyinde güvenlik garantileri sağlanmasını talep ediyor.