Tugay’dan çöp krizine ilişkin ‘11 ön etüt’ açıklaması: Bakanlığın onayına muhtacız!

ŞİLAN KOCADAĞ/EGEPOSTASI- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay kentte uzun zamandır gündemde olan çöp sorunu ve Büyükşehir’in kentsel dönüşüm projeleri ve tamamlanamayan kooperatif sürecine ilişkin kritik açıklamalarda bulundu. 

“TOPLAMA İŞİ İLÇE BELEDİYELERİNE AİT”

Tugay, “Çöp ve kooperatif konusunun siyaset üstü olduğunu düşünüyorum. Bir metropolde yaşıyoruz. Her gün 5 bin 500, 6 bin ton atık çıkıyor ve bunların bertarafı, çevre sağlığı gözetilerek yapılması gereken bir iştir. Hangi partiden olursanız olun bu konu herkes için önemlidir. Herkes atık ve çöp üretir. Herkesi ilgilendiren bir sorundur. Atık konusu 3 aşamalı bir konu. Biri toplama, diğeri transfer ve bir diğeri de bertaraftır. Toplama ilçe belediyelerine verilmiş bir şeydir. Toplama Büyükşehir’in işi değildir. Ama transfer konusu ve bertaraf konusu büyükşehirin yetkisinde olan bir konudur. Çöpleri toplama işi ilçe belediyelerinin onları transfer ve bertaraf etme büyükşehrindir. 1992 yılında harmandalı depolama alanı olarak belirlenmiş. O yıllarda yakın çevrede yerleşim alanı olmadığı için uzun yıllarca kullanılmış. 2012 yılında büyükşehir kanunu çıkana kadar, büyükşehir belediyesi bertaraf işlerini yaparken çevre ilçeler kendi ilçe sınırları içerisinde belirdikleri alanlarda depolama yapıyorlardı. Daha sonra 30 ilçenin tamamı Büyükşehir’e geçti” dedi. 

“YAMANLAR’DA İKİ NEDENDEN DOLAYI TESİS YAPILAMADI”

Tugay daha önceden atık döküm alanı için istenmeyen ÇED raporlarının istenmeye başladığını belirterek, “2010 yılından sonra yeni mevzuata göre belirlenmeye başlandı. Böyle bir süre. İçerisinde İzmir’in çöpleriyle ilgili yeni bertaraf tesisleri kuralım diye bir taraftan çaba gösterirken diğer taraftan kayda değer ilerleme kazanamayan bazı konular ve şehrin hızlıca büyümesi nedeniyle Harmandalı kullanılmaya devam edildi. Harmandalı’nın çöp depolama ve bertaraf kullanılmasıyla ilgili bir dava var. Aslında bu bölgenin neden kullanılmasıyla ilgili bir dava açılmış bakılması lazım. Bir heyelan riski nedeniyle açılmış bir dava bu. 2023 yılında mahkemenin bir kararı var. Ama 25 Haziran 2025 ‘te bu karar kesinleşti. Ondan sonra bu alanı kullanamamaya başladık. Peki İzmir’de biz neler yaptık? şu anda Bergama ve Ödemiş’te iki tane entegre çöp tesisinin yapılması için izin alınabildi. 2015 yılında Yamanlar için ÇED başvurusu yapıldı. ÇED sürecinde devlet su işleri Büyükşehir’den bir susuzlaştırma yapmasını istedi. Bu raporun ardında büyük zorluklar içerdiği anlaşıldı. Bunun oldukça uzun ve zahmetli bir iş olduğu anlaşıldı. Öngörülen alan Büyükşehir’e ait bir alan değil. Bu iki nedenden dolayı olmadı” diye konuştu. 

“11 YENİ ÖN ETÜT ALANI VAR, SONUÇ BEKLİYORUZ”

Olgunlaşmış başvurular olduğunu belirten Tugay, “Menderes’te Gölova’da yapılmış bir başvuru var. Menemen Çaltı’da, Kemalpaşa organize sanayi bölgesinde…Tire’de ÇED süreci başlatılmış. Ama bu başvuruların hepsi değişik nedenlerle durduruldu. Herhangi ir başvuru yapılmadı iddiası doğru değildir. Bazıları siyasete malzeme edildi. Bazıları da bürokratik süreçlerde durduruldu. Kemalpaşa’daki evsel atık yakma tesisini neden durdurdular bilmiyoruz. Göreve geldiğimizden beri sürekli bu konu üzerinde çalışıyoruz. 11 yeni ön etüt alanı var. Buralardan sonuç almayı umuyoruz. 

Danıştay’ın aldığı kararda yazan bir ifade var:‘Yürütülen çalışmalar neticesinde sahada kısmen ya da tamamen depolama faaliyetine ilişkin rapor tanzim edilmesi ve bakanlıkça uygun bulunması halinde tesiste depolama faaliyetinin devam etmesi…’Harmandalı’da depolama yapılıp yapılmayacağına dair bir rapor hazırlattık. Üniversiteden onay aldık. Bakanlığa böyle başvuru yaptık. 31 Ekim’e kadar geçici izin verildi. Bazı şartlar getirildi. Biz de bu sorumluluğu aldık” dedi. 

“TESİS İÇİN BİZE ALANA VERİLMESİ GEREKİYOR!”

Tugay konuşmasının devamında, “İzmir’de hepimizin günlük yaşamında ürettiği atıkların bir şekilde çözümü gerekiyor. Bunun en doğrusu çağdaş modern tesislerle gerçekleştirilmesi. Peki büyükşehir nerede zorlanıyor? Bu alanları belirlemek için ya bizim bir alanımız olması lazım ya da uygun gördüğümüz bazı alanları istememiz lazım. 11 alanın hiçbiri Büyükşehir’e ait değil. Çünkü bir atık bertaraf tesisi yapmak için mülkiyeti yok. Bu kurumların bize tesis etmesi gerekiyor. Kendi kendimize tesisi yapmak için yetki, ruhsat veremiyoruz. Bakanlık tarafından veriliyor. Onların onayına muhtaç durumdayız. O nedenle zorlanıyoruz. Harmandalı’nda o bölgede yaşan vatandaşları duyduğu rahatsızlığı önemsiyoruz. Ancak çaresizlikten geçici sürekli kullanmaya devam etmek zorundayız. Kendi yaptığımız planlar en çağdaş şekilde yapmak üzere çalışmaya devam ediyoruz” ifadelerine yer verdi. 

“HER İLÇENİN ÇÖPÜNÜ SÜREKLİ BÜYÜKŞEHİR TOPLAYAMAZ!”

Bugün Karşıyaka’da ve Buca’da şehir içinde çöplerin birikme nedeni ilçe belediyelerini çalışanlarıyla yaşadığı sorunlar olduğunu belirten Tugay, “Zaman zaman başka belediyelerde de bu sorunlar yaşandı. Bunların çözümüyle ilgili geçen gün Buca Belediyesi’ni ziyaret ettim. Bugün de Karşıyaka belediye başkanını davet ettim. Elimizden ne gelirse yapmaya hazırız. Kendi personel ve araç gücüyle yardımcı olabiliriz. Buca’da destek araçlarıyla oradaki çöpler önemli oranda topladık. Benzer şeyi Karşıyaka Belediyesi’yle mutlaka çalışacağız. Ama kanunla ve mevzuatla belirlenen sınırlar olduğunu kimse unutmasın. Herhangi bir ilçenin çöpünü sürekli Büyükşehir toplayamaz. Bunlar için kaynak harcanıyor. Herkes kendi görevi ve yetkisi altında çözmek zorunda” ifadelerine yer verdi. 

“GERİ DÖNÜŞÜMÜ EN İYİ YAPAN ŞEHİR OLACAĞIZ”

Evlerden geri dönüşümle ilgili bir süreç başlattıklarını söyleyen Tugay, “Bunu mümkün olan en hızlı şekilde ilerleteceğiz. Bunu yaptığımız zaman sadece Türkiye’de değil belki Avrupa’da da bu işi en iyi yapan şehir olacağız. Her türlü bizim bertaraf ve yakma tesisi yapmaya ihtiyacımız var. B süreçlerde başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olmak üzere birlikte çalışmak zorundayız. Çözüm odaklı bakıyoruz olaya. Çöp konusu asla siyasete malzeme edilmemesi gereken bir sorun” dedi.