AYM'den CHP'yi ilgilendirecek karar!

Nevşehir 4. Asliye Hukuk Mahkemesi ile İstanbul Anadolu 15. Sulh Hukuk Mahkemesi, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu”nun (HMK) 166. maddesi 1. fırkasındaki; aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılan ve aralarında bağlantı bulunan davaların açılan ilk mahkemede birleştirilmesi hükmünün iptali için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurmuştu. AYM; mahkemelerin başvurularını birleştirdi ve 17 Haziran’da karara bağladı. Yüksek Mahkeme gerekçeli kararını ise bugün Resmi Gazete’den yayımladı.

TÜM MADDEDE DEĞİL, BİR İBAREDE İNCELEME YAPTI

İki yerel mahkeme AYM'ye “Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar” bu düzenleme hakkında başvuruda bulundu.

Yüksek Mahkeme incelemesinde ise söz konusu düzenlemedeki “…ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar” ifadesi hakkında inceleme yapılmasının anayasaya uygun olacağını belirledi.

DÜZENLEMENİN MAHKEME HEYETİNİN DEĞİŞİMİNE NEDEN OLDUĞU BELİRTİLDİ

Yüksek mahkeme söz konusu ibareye ilişkin gerekçeli kararında “İkinci davanın açıldığı mahkemenin birleştirme kararı vermesiyle davaya bakacak olan mahkemenin/hâkimin geri dönülemez şekilde değiştirilmesi, uyuşmazlıkların normal şartlar altında söz konusu davaya bakacak mahkeme/hâkim dışında başka bir mahkeme/hâkim tarafından görülmesi sonucunu doğurmaktadır. Dolayısıyla kural kapsamındaki ikinci davanın açıldığı mahkeme tarafından verilen birleştirme kararının ilk davanın açıldığı mahkemeyi bağlamasının kanuni hâkim güvencesiyle bağdaştığı söylenemez” değerlendirmesine yer verdi.

ANAYASAYA AYKIRILIKTAN İPTAL ETTİ

Bu gerekçeyle Yüksek Mahkeme, söz konusu ibarenin anayasanın “Hiç kimse kanunen tabî olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarılamaz. Bir kimseyi kanunen tabî olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarma sonucunu doğuran yargı yetkisine sahip olağanüstü merciler kurulamaz” hükmünün bulunduğu 37. maddesine aykırı bulunduğunu belirterek, oy çokluğuyla iptal edilmesine karar verdi.

DİKKAT ÇEKEN CHP AYRINTISI

CHP’nin 38. Olağan ve 21. Olağanüstü kurultayı ile süren 39. Olağan ve 22. Olağanüstü kurultaylarına ilişkin süren yargı sürecinde CHP avukatları bu maddeyi referans alarak açıklamalarda bulunuyordu.

Özellikle söz konusu madde Ankara’daki davalar açısından önemli bir hukuki dayanak olarak savunmada kullanılıyordu. AYM’nin bu kararı ise bu açıdan önem arz ediyor. Bu kararının CHP’nin kurultay davalarını etkileyip etkilemeyeceği, etkilediği durumda ise nasıl etkileyeceği merak konusu oldu.