NATO’dan Rusya ve Ukrayna çağrısı

Antalya Diplomasi Forumu’nun ilk Liderler Paneli’nde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, Nijer Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’un yanı sıra videokonferans yoluyla Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal konuşmacı olarak katıldı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO’nun Ukrayna’ya her zaman somut destek verdiğini ve öncelikle 2014’ten beri ekipmanla, müttefikleriyle birlikte on binlerce Ukrayna gücüne destek verdiklerini belirterek, “Bu çok önemli çünkü eğitim verilen on binlerce asker şu an cephede savaşta. Bu Ukrayna silahlı kuvvetleri, halkına ve liderliğine verdiğimiz en somut destek. Rusya işgalini de durduran yavaşlatan şey bu oldu zaten. Biz 2014’ten beri eğitim ve ekipmanla sağladığımız desteğin ne kadar önemli olduğunu gördük. Tabi birtakım müttefiklerimiz daha fazla askeri ve mali destek vermekteler” dedi.

“HERKESİN MÜZAKERE MASASINDA OLMASI LAZIM”

Rusya’ya karşı eşi görülmemiş yaptırımlara da şahitlik edildiğini belirten Stoltenberg, şöyle devam etti:

* Bu yaptırımların hepsi de Rus ekonomisini sekteye uğratıyor, felç ediyor ve Rusya’da Başkan Putin üzerinde çok yoğun bir baskı yaratıyor. Bir de bazı yaptırımlar, diplomatik çabalara güven duyularak masaya oturulmasını sağlayacak.

* Dünyanın birçok yerinde artan enerji fiyatlarına bakarsanız, kimse tabi bu yaptırımları istemiyor. Bu yaptırımlar bütün dünya için bir maliyet yaratıyor. Hatta yaptırımları uygulayan taraftaki ülkeler için de bir maliyet yaratıyor.

* Ama bu kadar umarsızca saldırırken Rusya, bu kadar pervasızca saldırırken Ukrayna’ya ve 140 BM ülkesi de bunu çok güçlü bir şekilde kınamışken, NATO ve müttefikleri de çok ciddi yaptırımlar oldu ki maksimum baskı yaratılabilsin Rusya üzerinde.

* Herkesin bu müzakere masasına oturması lazım nihayetinde, biz Rusya’ya baskı yaptıkça gerek yaptırımlar gerekse Ukrayna’ya yapacağımız desteklerle olsun, cephede olan onlar, en çok bedeli onlar ödüyor. Ama NATO müttefikleri de onlara askeri destek dahil olmak üzere destek olmaya devam ediyor.

“ÖZGÜR KARARLARINA SAYGI DUYMAMIZ LAZIM”

NATO’nun Ukrayna’nın üyeliğiyle ilgili başlatılan süreç sebebiyle suçlu olmadığını belirterek, bu durumun provoke olarak değerlendirilmesine karşı çıkan Stoltenberg, şunları konuştu:

* Özgür devletler ne isterse onu yapar. Böyle yorumlanırsa tamamen yanlış bir dünya görüşü olur. Mesela Norveç de Rusya’yla sınıra sahip ve 1949’da NATO’ya katıldığı zaman onu da bir provokasyon olarak görmüşlerdi. Ama Londra, Washington ve Paris daha sonra dediler ki, ‘Buna Norveç karar verecek, onlar başvurdu ve kabul edildi.’ Yani bazen özgür ülkeler bunu istediğinde yapabilir.

* Yani bazı ülkeler yapınca bu provokasyon oluyorsa, öbür ülkeler de işgal edince özgürlük oluyorsa biz böyle bir dünyada yaşamak istemiyoruz. ABD ve Rusya arasında bir güç mücadelesi var, bu mantıklı bir politika mı sizce? Ama bunu sanki NATO zorluyormuş gibi söyleniyor. Slovenya, Norveç, Baltık ülkeleri, Polonya kendi demokratik karar alma mekanizmalarına sahip. Kendi bağımsız kararlarını vermek ve yollarını seçmek için de özgür kararlarına saygı duymamız lazım. Yani büyük ülkelerin NATO’nun veya diğer ülkelerin ne yapacağına karar vermesi söz konusu değil.

“RUSYA HER ÜLKENİN ÖZGÜR KARARLARINA SAYGI DUYMALI”

Paris, Helsinki anlaşmalarında ülkelerin nasıl bir güvenlik düzenlemesi yapacağı da dahil her ülkenin kendi kararlarını özgürce verebileceğinin bulunduğunu dile getiren Stoltenberg, “Ukrayna da bunu yapmak istiyorsa, mesela İsveç ve Finlandiya katılmak istemediğinde nasıl ki ona saygı duyuluyorsa, Rusya her ülkenin bağımsız ve özgür kararlarına saygı duymalı. Her şey bundan ibaret” diye konuştu.

Savaşların birçoğunu protesto etmek için sokaklarda gösteri yapmış bir insan olduğunu kaydeden Stoltenberg, “Bu bir özür yada mazeret olamaz, başka birinin çok ağır hataları için. Yani temelden başlamamız lazım. İşin temeli de şu bir bağımsız özgür ülke kendi yolunu seçebilir mi seçemez mi? Evet mi, hayır mı? Eğer bunu sorguluyorsanız öyle bir dünyaya gireriz ki Rusya’nın güç kullanması mümkün olur. Yani biz verdiğimiz desteklerimizle Ukrayna’ya onların sahip olduğu güç ve cesareti de hayranlıkla izliyoruz” dedi.

“RUSYA NATO’NUN GENİŞLEMEMESİ İÇİN ANLAŞMA İSTİYOR”

NATO’ya katılıp, katılmama kararının Ukrayna’da olduğunu belirten Jens Stoltenberg, şunları söyledi:

* Rusya’nın önerdiği NATO için bağlayıcı olarak istediği bir sözleşme var. Daha fazla NATO’nun genişlememesini taahhüt edeceğimiz bir anlaşma istiyor. Mesela İsveç ve Finlandiya şu anda üye değil. Ama bu ihtimali tamamen de dışlayamazlar çünkü onlar için bir seçenek. Küçük ülkelerin yapmasını istediğimiz şeyleri yapmasına izin verilen bir dünyada mı yaşamak istiyorsunuz? Biz böyle bir dünyada yaşamak istemiyoruz.

* Eğer Ukrayna üyelik isterse, ondan sonra Ukrayna’nın üyeliğe hazır olup olmadığını, diğer üyeler bakacak. Yani Ukrayna’nın üyeliği ani, hemen beklenen bir şey değildi, yakın gelecekte görülen bir şey değildi. Ama önemli olan her ülkenin iradesine saygı duymak. Bu Ukrayna’nın kararı, ben Ukrayna’nın kararına saygı duyuyorum. 30 tane ülkenin başvuru sonrasında verilecek bir karar, onların hazır olup olmadığı. Bu yakın gelecekte öngörülen bir şey değildi. Ama önemli dolan her ülkenin iradesine saygı duymak.