Börklüce Mustafa’ya uluslararası bakış

Tarihi boyunca Ege, Akdeniz ve Anadolu uygarlıklarının kültürel başkentlerinden biri olan İzmir’i; öncelikle ‘Akdenizlilik kimliğiyle’ öne çıkarma hedefi doğrultusunda çalışan İzmir Akdeniz Akademisi, 2-5 Haziran 2016 tarihleri arasında Büyükşehir Belediyesi Ahmed Adnan Sanat Merkezi'nde ‘Uluslararası Börklüce Mustafa Sempozyumu’ düzenleyecek. 1416 yılında yaşanan Börklüce Mustafa İsyanı’nın 600. yıldönümü dolayısıyla gerçekleştirilecek sempozyum, ayaklanmayı tarihsel, felsefi, coğrafi ve toplumsal karşılaşmalarla ele almayı hedefliyor. Sempozyumda, Türkiye’nin yanısıra, ABD, Almanya, Azerbaycan, Bulgaristan, Fransa, İngiltere, Romanya ve Yunanistan’dan gelen bilim insanı ve yazarlar tarafından toplam 39 bildiri sunulacak.

1416 ayaklanmasının evrensel yönü

Börklüce Mustafa İsyanı, Ortaçağ’ın en yaygın hak arama yönteminin sadece Batı Avrupa’ya özgü olmadığını, Akdeniz’in doğusuna doğru da yaygınlaştığını ve normalleştiğini gösteren isyanlardan olarak tarihe geçti. Bu nedenle sempozyum, bu büyük başkaldırının tarihini belli kişilerin değil, isyana hareket veren tüm aktörlerin ve onların harekete geçişinde etkin olan tüm yerel dinamiklerle iktisadi ve toplumsal koşulların tarihi olarak ele alacak. Üç gün sürecek sempozyumda, 1416 Ayaklanmasının yerel dinamiklerini sorgulanarak, evrensel özellikleri farklı yaklaşımlar çerçevesinde masaya yatırılacak.

İşte bildiri başlıkları

‘Börklüce Mustafa Sempozyumu’nda sunulacak olan bildirilerin başlıkları şöyle;

·                    Tarih yazımında Börklüce Mustafa Ayaklanması üzerine tartışmalar ve yeni yaklaşımlar

·                    Ayaklanmalar tarihinde yeni yaklaşımlar, metodolojik ve teorik açılımlar

·                    XIV. Yüzyıl sonu XV. yüzyıl başı Akdeniz ve Avrupa’da toplumsal dinamikler: Feodal toplum; iktisadi ve toplumsal krizler; ayaklanmalar; savaşlar; nüfus hareketleri

·                    XIV. Yüzyıl sonu XV. yüzyıl başı Karaburun, İzmir, Anadolu ve Balkanlar’da toplumsal dinamikler:  Osmanlı, Bizans, Moğol coğrafyalarında toplumsal hareketlilik; iktisadi ve toplumsal krizler; ayaklanmalar; savaşlar; nüfus hareketleri; döneme ait terminoloji (keşiş, torlak, abdal, baldırı çıplak, vb.)

·                    Ayaklanmanın ve ortaklık taleplerinin arka planındaki iktisadi ve toplumsal dinamikler: Kölelik/serflik/köylülük; sipahiler/uç beyleri/derebeyler/toprak sahipleri; arazi rejimi; has, tımar ve vakıflarda dönüşüm; ortak mallara yönelik taarruz ve tepkiler; kriz ve yoksulluk; dönemin anti-feodal hareketleri; korsanlık; sosyal eşkıyalık

·                    Tarihsel topografya: Ayaklanmanın gerçekleştiği coğrafyaya dair tartışmalar ve topografya çalışmaları

·                    Ayaklanmanın Dini ve Felsefi Boyutları

·                    Tarihsel perspektifte Börklüce Mustafa’dan Celalilere, İlinden Gezi’ye Anadolu ve Balkanlarda isyanlar ve ayaklanmalar

Düzenleme Kurulu

Sempozyumun Düzenleme Kurulu’nda ise, Yrd. Doç. Dr. Nuri Adıyeke (9 Eylül Üniversitesi), Doç. Dr. Alp Yücel Kaya (Ege Üniversitesi), Prof. Dr. Levent Kayapınar (Katip Çelebi Üniversitesi), Doç. Dr. Mehmet Kuyurtar (Ege Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Saygın Salgırlı (University of British Columbia), Dr. Ayşegül Sabuktay (İzmir Akdeniz Akademisi) ve Ece Aytekin Büker (İzmir Akdeniz Akademisi) yer alıyor.

Börklüce Mustafa kimdir'

Börklüce Mustafa, 14.yüzyılın ikinci yarısı ile 15.yüzyıl başında yaşayan Türkmen Alevi halk önderidir. Günümüzün komünist sistemini andıran bir sistemi öngörerek, 1415-1416 yıllarında Karaburun Yarımadası’nda etrafına topladığı Türkmen köylüler, Rum denizciler ve Yahudi tüccarlar ile toplanan fahiş vergilere ve yapılan haksızlıklara isyan etti. Nazım Hikmet, Şeyh Bedrettin Destanı’nda ‘yarin yanağından gayri paylaşmak her şeyi’ dizeleri ile Börklüce Mustafa’nın yaydığı öğretiyi anlatmış, müridi olduğu Şeyh Bedreddin’i ve Börklüce’yi günümüzde de popüler hale getirmiştir.