Can Dündar'ı daha iyi anlamak için 10 belgesel

Türkiye en saygın gazetecilerinden birinin tutuklanmasıyla çalkalanıyor. Can Dündar sadece gazeteci kimliğiyle değil, Türkiye'de sinema kalitesinde belgeselcilik alanındaki çalışmalarıyla da ayrı bir yere sahip. Kaçıranlar, hiç izlememiş olanlar ve Can Dündar'ı daha iyi anlamak isteyenler için usta ismin 10 belgeselini sizler için derledik.

Ege Postası
27.11.2015 - 12:19

Can Dündar, belgesel olarak tanımlanabilecek şimdiye kadar 30 farklı çalışmaya imza attı. Kimi zaman Devlet Tiyatroları, kimi zaman İETT, kimi zaman Mülkiyeliler onun mercek altına aldığı konu başlıkları oldu. Ancak bazı belgeselleri var ki, okullarda ders olarak izlettirildi ve pek çok kişinin kütüphanesinde birer kaynakça olarak yer aldı. Sizler için Can Dündar'ın 30 belgeseli arasında en çok ses getiren ve bir nesile çok şeyler öğretmiş olan 10 çalışmasını derledik...
1. Demir Kırat

Türkiye’de çok partili demokrasinin kuruluşunun öyküsü. 1946’daki ilk çok partili seçimlerden 1960’daki ilk askeri müdahaleye kadar yaşanan sürecin dönemin tanıklarıyla anlatıldığı özel bir çalışma. Her yönüyle genç kuşaklara Demokrasi tarihimizi öğretmek adına 10 bölümlük bir başyapıt. Dündar bu çalışmasında Mehmet Ali Birand ve Bülent Çaplı ile birlikte çalıştı.
2. Sarı Zeybek

Bir nesle Atatürk'ü anlatan, Atatürk'ü sevdiren, her 10 Kasım'da gözyaşlarına boğan bir eser. Atatürk’ü adım adım ölüme götüren hastalığın öyküsünü anlatan can Dündar, Atatürk’ü insani yönden ele alan ilk calışmayı yaparak tarihe geçiyor. 300 günlük bir dönemi ele alan Sarı Zeybek, Atatürk'ü tanımak için izlenebilecek en özel çalışma.
3. 12 Mart

Demir Kırat'ın devamı niteliğindeki 12 Mart belgeseli, 10 bölümde 1960-1973 yılları arasında geçen çalkantılı dönemi mercek altına alıyor. Dündar bu çalışmasında yine Mehmet Ali Birand ve Bülent Çaplı ile birlikte çalıştı.
4. Cumhuriyet Belgeseli

Bir nesli Atatürk'e aşık eden, Atatürk sevgisini aşılayan eserdir Cumhuriyet Belgeseli. Bu çalışmasında Can Dündar, Atatürk'ün zihnindeki Cumhuriyet serüvenine sürüklüyor bizi. Cumhuriyet projesinin adım adım ulu önderin aklında nasıl belirdiğini anlatan bu çalışma belki de gelecek kuşaklarda Atatürk sevgisini kalıcı kılmak için bir can simidi konumunda.
5. Köy Enstitüleri

Bugün belki de çok ihtiyacını duyduğumuz bir kalkınma hamlesi Köy Enstitüleri. Türkiye'nin belki de Cumhuriyet tarihindeki en büyük projesi. Anadoludaki bütün köylere aydınlanma ışığını taşımayı hedefleyen bu eğitim fabrikalarının sonunda Komünistlikle suçlanarak nasıl kapatıldığını anlatıyor Can Dündar.
6. Halef

Atatürk'ün çevresindeki insanları tanımamız için bir ışık tutar Can Dündar'ın "Halef"i. 1938'in 10 Kasım gününe doğru Atatürk'ün çevresinde patlak veren miras mücadelesini anlatır.
7. Nazım Hikmet

Nazım Hikmet'in 1951'de Sovyetler Birliği'ne kaçışıyla başlayan serüvenini anlatır Nazım Hikmet belgeseli. Türk edebiyatının en sevilen şairlerinden olan Nazım Hikmet'i sosyal demokrasi ile bütünleştiren bir çalışmaya imza atıyor Can Dündar.
8. Delikanlım

İdamların 40. yılında Deniz Gezmiş ve arkadaşları için hazırlanan bu belgeselde Can Dündar, bir dönemin gençlerini mercek altına alıyor.
9. Mustafa

Can Dündar'ın belki de en çok tartışılan ve en çok konuşulan çalışması oldu Mustafa. Sinema salonlarında gösterime girdi, büyük izlenme oranlarıyla takip edildi. Atatürk'ü "çok samimi" anlatmakla da suçlandı, "yeteri kadar anlatmamakla" da suçlandı. Her ne olursa olsun yine bir nesile Atatürk'ü hatırlattı, Atatürk'ü düşündürdü Can Dündar. En nihayetinde Atatürk'ün de bir insan olduğunu anlatmaya çalışsa da, Atatürk'ün putlaştırıldığı görüşünü savunanlar tarafından bile eleştirildi. Atatürk'e hakaret ettiği için bile hedef tahtasına koyuldu.
10. Gözdağı

Gezi Direnişi'ne bir saygı duruşuydu Gözdağı. Büyük direnişin yıl dönümünde, ilk 48 saat içerisinde gözünü kaybeden vatandaşların hikayesini mercek altına aldı. Birer forum alanına dönüşen parklarda, açık hava sineması tadında izlendi bu çalışma.
Bizi bize anlatmaya çalıştı Can Dündar, en çok da Atatürk'ü anlattı. Bir nesile Atatürk'ü sevdirdi. Türkiye'de belgeselciliğe yeni bir boyut kazandırdı. Belki de yaşadıklarından sonra şimdi bir başkasına onun belgeselini yapma görevi düştü...